چکیده:
زبان پدیدهای است اجتماعی و هر زبان گوناگونیها و تنوعاتی گسترده دارد که به سبکها و گونههای اجتماعی متفاوت اشاره دارند. پژوهش حاضر به مقدار حذف همخوان پایانی کلمات در بین دانشآموزان دختر و پسر مقطع اول ابتدایی شهرری و نیز شهر تهران پرداخته و در واقع گونه زبانی دانشآموزان دو طبقه اجتماعی پایین و بالای شهر را بررسی کرده است. در این شاخص برای تعیین طبقه اجتماعی از عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و عواملی مانند محل سکونت، تحصیلات و شغل والدین استفاده شده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در یک جامعة آماری شامل 200 دانشآموز دختر و پسر از دو منطقه جنوب و شمال شهر تهران انجام شده است. در این پژوهش، متغیرهای مستقل طبقه اجتماعی و جنسیتاند و متغیر وابسته متغیر زبانی است و تمام مباحث برپایه نظریه بازیل برنشتاین است. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامهای 60 سئوالی گردآوری و با استفاده از آزمون لون (Leven ) t آمار توصیفی تحلیل کمّی و کیفی شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن هستند که در تمام موارد حذفهای پایانی دانشآموزان مناطق پایین شهر بیش از دانشآموزان مناطق بالای شهر بوده و بهطور کلی پسران(هر دو منطقه) بیش از دختران(هر دو منطقه) عمل حذف را انجام میدهند.
This study aims to investigate the extend of final consonant deletion of words in the speech of male and female students at grade one of elementary schools across Tehran and Share Rey. In fact, the study has taken into account the type of language used by the two low and high social classes and based on Brandeis index, social class is an index. To determine the students social class, cultural, social, economic factors as well as factors such as place of residence, parents’ education and their jobs were taken into consideration. A descriptive analytic approach with a sample of 200 male and female students from both lower and higher class areas was used. Therefore, the independent variables are class and gender, and dependent variable is the non-verbal language. Data were collected using a 60 item questionnaire and were analyzed both qualitatively and quantitatively. The findings revealed that final consonant deletion of words were more sensible among students from lower social classes. It was also found that males from both social classes had more final deletions than females.
خلاصه ماشینی:
حذف همخوان پایانی در گفتار فارسیزباناندر مناطق تهران و شهرری رویکردی اجتماعی ـ زبانی براساس نظریة بازیل برنشتاین اسمعیل علیسلیمی الهه واثق ، معلاه واثق چکیده زبان پدیدهای اجتماعی است و هر زبان گوناگونیهای گستردهای دارد که به سبکها و گونههای اجتماعی متفاوت اشاره دارند.
در این پژوهش به مقدار حذف همخوان پایانی کلمات دربین دانشآموزان دختر و پسر مقطع اول ابتدایی شهرری و نیز شهر تهران پرداختهایم و درواقع گونۀ زبانی دانشآموزان دو طبقۀ اجتماعی پایین و بالای شهر را بررسی کردهایم.
در این شاخص برای تعیین طبقۀ اجتماعی از عوامل فرهنگی، اجتماعی، و اقتصادی و عواملی مانند محل سکونت، تحصیلات، و شغل والدین استفاده شده است.
از متغیرهایی مانند جنسیت و طبقۀ اجتماعی در این پژوهش استفاده شده و طبقۀ اجتماعی کودکان نیز براساس شغل والدین، سطح تحصیلات والدین، و محل زندگی آنها مشخص شده است.
از تحقیقات انجامشده در حوزۀ زبانشناسی در شهر تهران در دو طبقۀ اجتماعی پایین و بالا (برمبنای سطح تحصیلات، شغل، و محدودۀ محل سکونت)، بهمنزلة دو قشر مهم جامعه در این شهر، نیز استفاده شده است.
آزمونهای تحلیل واریانس تکمتغیره برای بررسی مقدار حذف پایانی /t/ براساس منطقۀ محل سکونت و جنسیت {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} باتوجهبه جدول بالا، مقدار معناداری آزمون F ۵۹۱/۳۷ است که در سطح ۰۱/۰>p بین گروههای سنجیدهشده (پسران و دختران هر دو منطقه) تفاوت دیده میشود.
توصیف آماری نمونۀ مطالعهشده در مقدار حذف پایانی /k/ براساس منطقۀ محل سکونت و جنسیت {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} باتوجهبه جدول بالا، بهترتیب پسران جنوب شهر، دختران جنوب شهر، پسران شمال شهر، و دختران شمال شهر با میانگین ۱۸/۱، ۱۲/۱، ۳۸/۰، و ۳۲/۰ حذف پایانی /k/ را بیشتر انجام میدهند.