چکیده:
شوکهای قیمت نفت یکی از مهمترین متغیرهای موثر بر عملکرد اقتصاد ایران و نرخ بیکاری یکی از مهمترین شاخصهای معرف عملکرد اقتصاد کلان است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیرات نامتقارن شوکهای قیمت نفت و همچنین تاثیر شدت تحریمها بر نرخ بیکاری در اقتصاد ایران است. برای این منظور، اثر شوک های مثبت و منفی قیمت نفت و همچنین شدت تحریمها بر نرخ بیکاری ایران طی دوره 1359-1394 با استفاده از روش مارکوف سوئیچینگ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد شوک مثبت قیمت نفت تاثیری منفی بر بیکاری داشته است و موجب کاهش بیکاری شده است و در مقابل شوک منفی قیمت نفت تاثیری مثبت و افزایشی بر نرخ بیکاری داشته است. همچنین نتایج برآورد مدل بیکاری نشان میدهد که افزایش شدت تحریمها بر بیکاری تاثیری افزایشی داشتهاند. نهایتا اینکه اقتصاد ایران به طور متوسط 8/2 دوره (سال) در رژیم بیکاری بالا قرار دارد و4/1 دوره (سال) در رژیم بیکاری پایین قرار دارد که حاکی از پایداری بیکاری بالا در اقتصاد ایران است.
خلاصه ماشینی:
هدف از این پژوهش بررسی تاثیرات نامتقارن شوکهای قیمت نفت و همچنین تاثیر شدت تحریم ها بر نرخ بیکاری در اقتصاد ایران است .
برای این منظور، اثر شوک های مثبت و منفی قیمت نفت و همچنین شدت تحریم ها بر نرخ بیکاری ایران طی دوره ١٣٥٩-١٣٩٤ با استفاده از روش مارکوف سوئیچینگ مورد بررسی قرار گرفته است .
این افزایش و کاهش مداوم قیمت نفت موجب به وجود آمدن نااطمینانی در فضای اقتصاد کلان میگردد که این عـدم اطمینان موجب کـاهش سرمایه گذاری داخلی و خارجی و تضعیف انگیـزه های تولید در بخش های مختلف شده و در نتیجه بر سطح اشتغال اثـر منفـی مـیگـذارد (صمدی و همکاران ١٣٩٢، ص ٧٦).
اثر دوم تحریم ها بر بازار ارز تاثیر بر نوسانات نرخ ارز است که به دلیل ایجاد نااطمینانی برای تولیدکنندگان و سرمایه گذاران داخلی و خارجی مانع افزایش سرمایه گذاری های در اقتصاد شده و لذا تاثیر منفی بر اشتغال میگذارد.
مطالعه گائو و کلیزن ٥ (٢٠٠٥) نشان میدهد نوسانات قیمت نفت اثر معنادار و معکوس بر شاخص های کلیدی اقتصاد کلان آمریکا شامل سرمایه گذاری ثابت ، اشتغال و رشد تولید طی دوره ١٩٨٤-٢٠٠٤ داشته است .
Lee, et al (1995) 5 Guo and Kliesen (2005) 6 Mellquist and Femermo (2007) 7 Rafiq, et al.
٥. نتیجه گیری و پیشنهادات سیاستی این مقاله به دنبال بررسی تاثیرگذاری شوکهای مثبت و منفی قیمت نفت و همچنین شدت تحریم ها بر بیکاری در اقتصاد ایران برای بازه زمانی ١٣٥٩-١٣٩٤ بوده است .