چکیده:
مشروعیت یکی از مهمترین ابزارهایی است که هر دولت برای توجیه و قانونی جلوه دادن حکومت
خود بدان احتیاج دارد. در عصر حکومت ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو مفاهیم متعدد مشروعیت
از جمله مفاهیم ایرانی، مغولی، ترکی، سنی و شیعی در جامعه ایران رواج داشت. ترکمانان
قراقویونلو و آق قویونلو در خلاء سیاسی حاصل از نبود حکومت مرکزی بعد از سقوخ ایلخانان
درصدد دست یابی به قدرت برآمدند. آنها در کنار ابزار قدرت به دنبال کاربرد ابزار و مفاهیم
مشروعیت نیز بودند. آنها براساس موقعیتهای زمانی، مکانی، جغرافیایی و فرهنگی به یکی از
مبانی مشروعیت مذکور متمسک گردیدند. هدف از این پژوهش بررسی کاربرد مفاهیم مشروعیت
ترکمانی در حکومتهای آق قویونلو و قراقویونلو است. یافته های این تحقیق که با روش توصیفی و
کتابخانه ای صورت پذیرفت، نشان داد که حکومتهای آق قویونلو و قراقویونلو در کنار دیگر مبانی
مشروعیت و با توجه به محیط زندگانی خود و در راستای جذب ایلات ترکمان به مبانی مشروعیت
ترکمانی نیز متمسک میشدند. تفاخر به ترکمان بودن، انتساب به اوغوزخان جد افسانه ای ترو
های اغوز و اهمیت به زبان ترکی از جمله مصادیق این مشروعیت ترکمانی بود
خلاصه ماشینی:
یافته های این تحقیق که با روش توصیفی و کتابخانه ای صورت پذیرفت ، نشان داد که حکومت های آق قویونلو و قراقویونلو در کنار دیگر مبـانی مشروعیت و با توجه به محیط زندگانی خود و در راستای جذب ایلات ترکمان به مبانی مشروعیت ترکمانی نیز متمسک میشدند.
بـه عقیـده فقهای اسلام هر حکومتی حتی اگر با زور و استیلا نیز به سلطنت میرسید میبایست برای کسـب مشروعیت به خلیفه متوسل میشد و تنها در صورت اطاعت و فرمانبرداری مذهبی بود کـه خلیفـه بخشی از قدرت خود را به او واگذار میکرد.
تاکید بر ترکمان بودن مفاهیم ترکمانی انتساب به اوغوزخان جد افسانه ای ترکمنها اهمیت به زبان ترکی تاکید بر مشائر شیعی مفاهیم شیعی تاکید بر عدالت و ظلم ستیزی مهدویت ، انتظار و آماده سازی برای ظهور و قیام حضرت مهدی در این میان ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو نیز در راستای کسب قدرت در کنـار قـدرت سیاسـی متوسل به مبانی متعدد مشروعیت میشدند.
به طور خلاصه میتـوان ایـن گونـه مطـرح کـرد کـه افـراد و مدعیان تخت و تاج بعد از قدرت نظامی که اساس و منشا تشکیل حکومت است به منظـور اثبـات حق حاکمیت سزاواری یا مشروعیت برای خود و در نظر مردم بـه طـرح دعـاوی و اقـداماتی مـی پرداختند.
امرای آن ها با افتخار به ترکمان بودن و انتساب طایفه خود به اغوزخان جد افسانه ای ترکهای اغوز و اهمیت بـه زبـان ترکی در این راه موفقیت هایی هم داشتند.