چکیده:
در بسیاری از مطالعات انجام شده در زمینه کیفیت فضاهای عمومی شهری، حضور شهروندان و چگونگی استفاده ایشان از فضاهای عمومی شهری به عنوان عامل مهم در موفقیت اینگونه فضاها معرفی شده است. مولفههای محیطی و فردی بسیاری بر حضور شهروندان در فضاهای شهر تاثیرگذارند. در میان عوامل موثر بر حضور افراد در فضای عمومی شهری، دو مولفه شادکامی و جهتگیری مذهبی بیشتر متاثر از بینش و جهانبینی فرد میباشند که در این پژوهش ارتباط میان این دو مولفه تحلیل شدهاست. به این منظور، این پژوهش از روش تحقیق پیمایشی و پرسشنامههای شادکامی آکسفورد (QHI) و پرسشنامه جهتگیری مذهبی آلپورت(ROS) (به عنوان ابزار جمعآوری اطلاعات) استفاده کردهاست. جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان شهر مشهد بودهاند که به شکلی در فضاهای عمومی این شهر حضور دارند و از اینگونه فضاها استفاده میکنند. با توجه به نامشخص بودن تعداد جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران (با مقدار خطا 09/0) ، تعداد 120 نفر از جامعه آماری به عنوان گروه نمونه انتخاب شدهاند. همچنین روایی و پایایی پرسشنامه این تحقیق با استفاده از روشهای اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ (0.76) تایید شدهاست. با توجه به توزیع نرمال دادهها، جهت تبیین رابطه دوسویه شادکامی و جهتگیری مذهبی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت دوطرفه بین متغیر شادکامی و متغیرهای جهتگیری مذهبی بیرونی (332/0 r= و 01/0>p) و درونی (467/0 r= و 01/0>p) است. بدین معنی که در فضاهای عمومی شهری و در بین گروههای مختلف حاضر در اینگونه فضاها، با افزایش میزان جهتگیری مذهبی بیرونی و درونی شهروندان، میزان شادکامی ایشان نیز افزایش مییابد و برعکس. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده و بر اساس مولفههای شادکامی و جهتگیری مذهبی، راهبردهای طراحی شهری موثر بر ارتقا حضورپذیری فضاهای عمومی شهری گوناگون ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
در میان عوامل موثر بر حضور افراد در فضای عمومی شهری ، دو مولفه شادکامی و جهت گیـری مذهبی بیشتر متاثر از بینش و جهان بینی فرد میباشند که در این پژوهش ارتباط میان این دو مولفه تحلیل شده است .
از اینرو در این پژوهش ، با جمع آوری اطلاعات از شهروندان و گروه های مختلف استفاده کننده از ٤ فضـای عمومی منتخب در شهر مشهد (پیاده راه جنت ، پارک کوهسنگی، خیابان احمدآباد و بازار سرشور)، به بررسی رابطه میان میـزان شادکامی و جهت گیری مذهبی در بین شهروندان حاضر در فضاهای عمومی شهری پرداخته شده است .
در ایـن زمینـه فرضـیه تحقیق این پژوهش بدین شکل بیان شده است : به نظر میرسد در فضاهای عمومی شهری، رابطه ای مثبت و معنادار میان میـزان شادکامی افراد حاضر در اینگونه فضاها و جهت گیری مذهبی (درونی و بیرونی) ایشان وجود دارد.
جدول ١- بررسی دیدگاه صاحب نظران در زمینه مولفه های محیطی موثر بر حضورپذیری فضای شهری {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : مطالعات نویسندگان ، ١٣٩٧ علاوه بر عوامل ذکر شده در جدول شماره ١ که بیشتر معطوف به کیفیت محیطی فضاهای شهری میباشند، عوامل فـردی و شخصی نیز بر میزان تمایل فرد بر حضور در فضاهای شهری تاثیرگذار است که برخی از محققین بدان اشاره نموده اند.
جدول ٩- تحلیل رابطه شادکامی و جهت گیری مذهبی درونی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری : بررسیهای انجام شده در این پژوهش نشان میدهد که در فضاهای عمـومی شـهری و در بـین گـروه هـای مختلـف اجتماعی استفاده کننده از اینگونه فضاها، میزان شادکامی و چگونگی جهت گیری مذهبی شهروندان با یکدیگر ارتباط معنـادار و مثبت دارند.