چکیده:
در آیه 25 سوره حدید، موضوع نزولِ «کتاب» و «میزان» مطرح شده و هدف از آن، تحقق عدالت اجتماعی دانسته شده است. یکی از روشهای تحقیق در آیه، بررسی آراء مفسران ذیل آن است و اگر این بررسی دارای سیر تاریخی باشد، علاوه بر تبیین معنا و پیام آیه، چگونگی سیر اندیشه مفسران در تفسیر آیه را نیز آشکار میکند. این تحقیق مینمایاند که بیشتر تفاسیر در طول قرنها با نگاهی ساده و سطحی، از کنار این آیه گذشتهاند و تنها برخی تفاسیر، تا حدّی به معنای کتاب و میزان و چگونگی نقش آن در تحقق عدالت اجتماعی توجه کردهاند و این توجه از قرن پنجم آغاز شده و با نوسانهایی تداوم یافته است؛ چنانکه اوج آن را در قرن اخیر میتوان شاهد بود، هرچند آیه همچنان نیازمند ژرفکاویهای بیشتری است.
خلاصه ماشینی:
com بيان مسأله مسأله اصلي اين تحقيق عبارت است از ١- منظور از «کتاب » و «ميزان » در آيه ٢٥ سوره حديد با توجه به نقش آن در تحقق عدالت اجتماعي چيست ؟ ٢- سير ديدگاه مفسران از آغاز تا کنون در فهم آيه و تحليل نقش کتاب و ميزان در تحقق عدالت اجتماعي چگونه بوده است ؟ پرسش هاي فرعي ديگري نيز در پرتو اين پژوهش پاسخ داده خواهد شد که برخي از آنها عبارت است از اينکه : آيا فهم تفسيري صحابه و تابعان از خلوص و اتقان بيشتري برخوردار بوده ، يا مفسران قرون متأخر، به معاني و مفاهيم ژرف تري دست پيدا کرده اند؟ اگر سير انديشه تفسيري رو به رشد بوده است ، اين رشد در کدام قرن و کدام عصر آشکارتر بوده و در نهايت فهم آيه از آغاز عصر تفسير تاکنون چه روندي را پيموده است ؟ اهميت پژوهش برخي مفسران و قرآن پژوهان بر اين باورند که به منظور فهم دقيق تر و عينيتر آيات قرآن بايد به آراء مفسران نخستين مراجعه کرد؛ زيرا آنان به عصر نزول نزديک تر بوده و فهمي طبيعيتر و شفاف تر از لغت و درک عرفي مخاطبان اوليه داشته اند (معرفت ، ٩٨/١؛ ابن تيميه ، ٩٥).
سير آراء مفسران در معناي »کتاب« در تفسير «اْلکتاب َ» ذيل آيه ، ديدگاه ها چندان متفاوت نيست و مفسران طي قرون متمادي، در مجموع اين تفاسير را ارائه کرده و گفته اند: منظور از کتاب : ـ احکام و شرايع (برنامه هاي عملي هر دين ) است (نحاس ، ٢٤٤/٤) ـ مجموعه مکتوب (به کتابت درآمده يا الزام يافته اي ) است که بيان کننده دين است و مينماياند که مردم چه کارهايي را بايد انجام دهند و چه کارهايي را بايد ترک کنند (طبري، ١٣٧/٢٧).