چکیده:
هدف از این پژوهش مطالعه چارچوب فکری-صوری دیوان پروین اعتصامی با تکیه بر اصول یکی از شاخههای زبانشناسی است. زبانشناسی، مطالعه علمی و بررسی متنی و گفتمانی زبان است و همچون سایر علوم تقسیمات و انشعاباتی یافته که زبانشناسی کلان نیز یکی از این شاخههاست. در این نوع بررسیها، متن از لحاظ روابط فراجملهای مطالعه میشود، و از این طریق، روابط میان بخشهای تشکیلدهندة یک متن، و ساخت کلان (بافتار) متن مشخص میگردد. در تحقیق حاضر، از الگوی وودبری (1987) – خانزاده امیری (1379) استفاده شده و روش تحقیق از نوع توصیفی و تحلیل محتوای کمی است. به طور کلی، تجزیه و تحلیل حکایات در سطح ساخت کلان نشان داده است که در ساخت کلان دیوان پروین اعتصامی چارچوب ارائهشده در الگوی مذکور قابلتشخــیص است که البـــته برای تکمیل آن، تغیـــیرات و اصلاحــاتی نیز صورت گرفته است. از نتایج بهدستآمده در این بررسی مشخص شد که سازة پندواندرز در دیوان پروین اعتصامی محوریت دارد. از مجموع 6824 مصراع بررسیشده 2728 مصراع به سازة پندواندرز اختصــاص دارد که 97/39 درصد از کل مصراعها را شامل میشود. بنا براین سازة پندواندرز، سازة محوری و اصلی در ساخت کلان دیوان پروین اعتصامی تلقی میشود که این موضوع خود نشاندهندة ماهیت تعلیمی اثر مذکور است.
خلاصه ماشینی:
به طور کلی، تجزیه و تحلیل حکایات در سطح ساخت کلان نشان داده است کـه در سـاخت کـلان دیـوان پـروین اعتصـامی چارچوب ارائه شده در الگوی مذکور قابل تشخــیص است که البـــته برای تکمیل آن ، تغیـــیرات و اصلاحــاتی نیز صـورت گرفته است .
در این تحقیق ، بر اساس الگوی ترکیبی صورت گرای وودبری (١٩٨٧، نقل شده در فب ،١٩٩٧) – خان زاده امیری (١٣٧٩)، چارچوب فکری-صوری دیوان پروین اعتصامی که نوعی گفتمان گونۀ روایی ادبی اسـت ، مطالعـه مـیشـود.
وی در بررسی خود در حکایات داستانی دو طرح «الف » و«ب » و در حکایات غیرداستانی دو طرح «پ » و«ت » را ارائه کرده است که طـرح «الـف » را متشکل از سه سازة اصلی کشمکش ، واکنش ، نتیجه و دو سازة اختیاری مقدمه و پندواندرز میداند که در این طرح عـلاوه بـر سه سازة اصلی، هردو یا یکی از سازه های اختیاری نیز وقوع مییابد.
از آنجا که در زمینۀ بررسی زبانشناختی ساخت کلان دیوان پروین اعتصامی تحقیق و پژوهشی صورت نگرفتـه اسـت ، در بررسی حاضر با استفاده از الگوی ترکیبی وودبری-خان زاده امیری که پیشتر توضیح داده شد این مهم انجام شده است ؛ با ایـن هدف که چارچوب فکری شاعر در این اثر فاخر ادبی به دست داده شـود و چگـونگی ارتبـاط ، توزیـع و دیگـر ویژگـیهـای سازه های الگوی فوق در کل اثر بررسی گردد.
٣-٢- شیوة تجزیه و تحلیل داده ها در سطح ساخت کلان به طور کلی، در این بررسی سعی شده است که براساس ویژگیهای ارائه شده از هر سازه در الگوی وودبری (١٩٨٧، نقل - شده در فب ، ١٩٩٧) – خان زاده امیری (١٣٧٩)، به شناسایی و تشخیص اجزای تشکیل دهندة دیوان پروین اعتصـامی پرداختـه شود.