چکیده:
اهمیت نوع نگرش به انسان و ویژگی های اودر مطالعات علوم انسانی و اجتماعی تاحدی است که به عنوان مبنایی در کنار سایر مبانی چون هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی، ارکان نظریات آن حوزه را شکل داده است. هدف این پژوهش تبیین ابعاد و ویژگی های انسان مبتنی بر دیدگاه های علامه طباطبایی(ره) است. دراین تحقیق، غالب آثار فلسفی و تفسیری ایشان با روش تحلیل مضمون به عنوان روشی برای شناخت، تحلیل و گزارش الگوهای موجود در داده های کیفی بررسی شده اند. سپس گزاره های انسان شناسانه استنباط شده از مضامین حاصله، در قالب دو زاویه تحلیلی "وجودی" و "ماهوی: شامل سه بُعد «ویژگی های فی نفسه نوع انسان»، «ویژگی های نوع انسان با لحاظ حرکت استکمالی در سه ساحت نگرش، گرایش و رفتار» و «ویژگی های نوع انسان با لحاظ اثر حرکت استکمالی بر نفس»" ارائه شده است. چارچوب تحلیلی انسان شناسی حاصل شده از اندیشه های علامه طباطبایی(ره) که جنبه نوآورانه این تحقیق است، دارای قابلیت ممتازی جهت تعالی علوم انسانی و اجتماعی رایج می باشند.
خلاصه ماشینی:
تبیین هستی و چیستی انسان از منظر اندیشههای علامه طباطبایی Allameh Tabatabai on Human Natureاحسان رحیمی خورزوقی( مهدی سپهری(( تاریخ دریافت: 22/2/1395 تاریخ پذیرش: 14/4/1395 چکیده اهمیت نوع نگرش به انسان و ویژگیهای او در مطالعات علوم انسانی و اجتماعی تا حدی است که بهعنوان مبنایی در کنار سایر مبانی چون هستیشناسی، معرفتشناسی و روششناسی، ارکان نظریات آن حوزه را شکل داده است.
نمونۀ دیگر اینکه وجود ساحتی از انسان به نام روح و اصالت آن نسبت به جسم و رابطۀ میان آن دو در تبیین بسیاری از آموزههای اسلام ضروری است یا اگر معتقد به وجود روح انسانی قبل از این جهان باشیم و طبق نظریۀ مثل، انسان را موجودی بدانیم که حقایق را میدانسته و فراموش کرده است در این صورت وی تنها نیازمند یادآوری خواهد بود و شاید نیاز به اقامۀ برهان نداشته باشد (واثق غزنوی، 1390، 28ـ25؛ رجبی، 1392: 30ـ24؛ کبیر، 1384: 147).
اما از آنجا که در عالم اسلام نیز تعابیر و تفاسیر متفاوتی از انسان وجود دارد، در این تحقیق، نگاه اسلامی به انسان بر اساس نظریات علامه طباطبایی تبیین شده است.
این زاویۀ تحلیل نیز خود مشتمل بر سه بعد از تحلیل است: الف) ویژگیهای فینفسۀ نوع انسان: در این بعد، انسان بر حسب دو ساحت وجودی امری (مجرد) و خلقی (مادی) دارای ویژگیهای عمومی، کلی و ثابت است که اصطلاحا فطری نامیده میشوند.