چکیده:
در بررسی اسنادی پیش رو، زندگی و زمانه شجاع الدین شفا یکی از مهم ترین رجال فرهنگی عصر پهلوی ارائه شده است. در این مقاله با جزئیات زندگی و خصوصیات اخلاقی شفا از نگاه اسناد ساواک به ترتیب تاریخ آشنا می شویم . شجاع الدین شفا به عنوان فردی غرب باور در جهت هویت سازی عصر پهلوی کوشش میکرد، توجیهاتی برای باستان گرایی فرهنگی در مقابله با گرایش های اکثریت مردم به اسلام ارائه کند.
در این مجموعه اسناد ارائه شده به خوبی می توان با زوایای پنهان و آشکار زندگی شجاع الدین شفا آشنا شد. در حالی که او در بیرون به عنوان یک شخصیت فرهنگی خود را مطرح می کرد، اما بر اساس اسناد و گزارش های ساواک او در درون بیشتر به فکر منافع شخصی، مال اندوزی و برقراری ارتباط هرچه بیشتر با خانم ها و سوء استفاده از پست و مقام فرهنگی خود بود .
اسناد ساواک در باره شجاع الدین شفا نشان می دهد که چگونه شخصیت های فرهنگی رژیم پهلوی در پشت نقاب فعالیت های عام المنفع مانند تاسیس کتابخانه و موزه، به دکان داری فرهنگی مشغول می شدند.
خلاصه ماشینی:
٥١٣٣٨/١٢/٢٥ ساواک به نقل از کارمندان وزارت امور خارجه گزارش مي دهد که در مراسم ازدواج شاه ، شجاع الدين شفا سخنگوي دربار شاهنشاهي مبلغ (٢٠,٠٠٠) ليره از مخبر روزنامه معروف «پاري ماچ » رشوه اخذ نموده و در نتيجه چون ميزباني مخبرين خارجي در جريان مراسم ، و همچنين راهنمايي آنها به عهده آقاي شفا بوده است لذا طبق راهنمايي و توجيه مشاراليه ، مخبر مزبور زودتر از ساير مخبرين جرايد خارجي و در موقع مناسب عکس هايي از جريان عقد و مراسم جشن عروسي شاهنشاه تهيه و براي روزنامه خود، ارسال داشته و روزنامه مزبور در آن زمان موفق شده بهترين عکس ها را از شاهنشاه و ملکه بگيرد و زودتر از جرايد ديگر چاپ نمايد و اين موضوع مورد اعتراض ساير مخبرين جرايد خارجي و مديران مربوطه آنها من جمله مخبرين انگليسي قرار گرفته ، به اطلاع مقامات مسئول کشور خود رسانيده و در نتيجه مکاتباتي در اين مورد، با سفارت کبراي ايران در انگلستان وزارت امور خارجه ايران به عمل آمده است .
جشن هاي ٢٥٠٠ ساله شجاع الدين شفا در مصاحبه با مجله ميراث ايران ، چاپ آمريکا ادعا نموده است «آئين بزرگداشت دو هزار و پانصدمين سال بنيانگذاري شاهنشاهي ايران که به پيشنهاد خود من برگزار شد به احتمال بسيار جالبترين ابتکار دوران سلطنت محمدرضاشاه پهلوي در زمينه روابط عمومي بين المللي بود.
٢٣- گزارش از يادنامه فرهنگي جشن شاهنشاهي ايران شفا مدعي بود که کتابخانه پهلوي [با مديريت وي ] مقدمات چاپ يکي از بزرگترين آثار علمي جهان را آماده کرده است و اين مجموعه ٥٠ عنوان کتاب با ١٢٠٠٠ صفحه مي باشد.