چکیده:
کنکاش و تفحص در آراء و اندیشه های عارفان و اهل معرفت از مطالعات راهبردی برای محققان عرفان و تصوف به ویژه شرق شناسان به شمار می رود. شیخ اکبر محی الدین معروف به ابن عربی (متوفی 638 ه ) در زمره همان عارفان و دارای شخصیتی استثنایی در جهان اسلام است، با آنکه عارفی از منتهی الیه غرب جهان اسلام است، اما به اندیشه های حکمی و عرفانی شرق بسیار واقف و نزدیک است. اهمیت ابن عربی در آن است که عقاید متصوفه را نظم بخشیده و صورت بندی کرده و آن ها را به شکل صریح بیان کرده است. ابن عربی عالی ترین شارح تصوف و عرفان اسلامی به حساب می آید. اعتقاد اساسی تصوف، مخصوصا به آن صورت که توسط شیخ اکبر و مکتب او تفسیر شده، وحدت متعالی وجود یا وحده الوجود است، که بسیار مورد مناقشه، مطالعه و تحقیق اندیشمندان داخل و خارج از جهان اسلام قرار گرفته است. در برخی مواقع این مناقشه ها و مطالعات دچار سوءفهم و برداشت های غلط شده است. در این مقاله به بررسی آراء و دیدگاه های شرق شناسان درباره ابن عربی و به طور خاص وحدت وجود از نگاه آن ها پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله به بررسی آراء و دیدگاه های شرق شناسان درباره ابن عربی و به طور خاص وحدت وجود از نگاه آن ها پرداخته میشود .
اما این سؤال همیشه وجود دارد که علت توجه شرق شناسان به ابن عربی در مطالعات علمی خود چیست ؟!
هدف بیان اختصاری برخی از مولفان شرق شناسان و نگاه آن ها درباره ابن عربی و تصوف است و بحث محوری این مقاله وحدت وجود که جوهر تصوف اکبریه به شمار می رورد، میباشد.
از بهترین کتاب ها در این زمینه مطالعات کلود عداس Claude Addas درباره ابن عربی و بحث کبریت احمر است .
به نظر میرسد شرق شناسان در مطالعات مسئله وحدت وجود دچار سو فهم و به نوعی خلط میان این بحث و برخی مفاهیم صوفیه از جمله حلول ، اتحاد، فناء و وحدت شهود شده اند.
» (سارج دی، ١٩٨٥: ١٤١) تحقیقات علمی دیگری که درباره فهم وحدت وجود ابن عربی نگاشته شده است ، مطالعات لئو شایا o SchayaLe میباشد.
(همان ، ٢٧/٤) وحدت وجود در نزد ابن عربی و دیگر متصوفه قائلین به آن ، به معنی این نیست که خداوند و عالم شئ واحدی هستند.
وحدت بنده همان شعور و درک روحی اوست که در حالت فناء کامل میشود و حتی در صورت بیداری و بقاء زندگی، دارای مدرکاتی از مقامات الهی است ، در حالی که در همه احوال بنده خدا به حساب میآید و نسبت میان بنده و خداوند نیست ، مگر او بنده خداست و خداوند رب او به شمار میآید.