چکیده:
یکی از برجستهترین اشکال حیات فکری اهل سنّت و جماعت، مربوط به طیفی از ایشان است که توجّه توامان به خلفای راشدین همراه با اعتقاد به ائمّة اثنی عشر (ع) را در دایرة باورهای مذهبی خود لحاظ میداشتند. مقالة حاضر، با استناد به اجزاء و رسایل متنوّع مجموعهای خطّی به قلم میر جمالالدین محمّد حسینی جامی، از صوفیان حنفیمذهب سدههای یازدهم و دوازدهم هجری، نحوة انعکاس این اندیشه را که کاتبش آن را کچکول (کشکول) خویش نامیده، بررسی کرده است. مطالعة حاضر از اهتمام ویژة کاتب صوفیمشرب این مجموعة خطّی به متون اهل سنّت خاصّه در حوزة علایق تیموریان و گرایشهایمذهبی اهل تسنّن خراسان و هندوستان و در عین حال ارادت وی نسبت به اهل بیت (ع) و مراثی ایشان و اقبال او نسبت به مضامین شیعی و دودمان صفوی حکایت دارد. از اینرو میتوان آن را به عنوان نمونهای مجسّم از اندیشه و آمیزهای متوازن از گفتمان شیعه و سنّی موسوم به تسنّن دوازده امامی، محسوب داشت.
خلاصه ماشینی:
رســول جعفریان در مقاله ای تحت عنوان «فتوح المجاهدین و نقد ملا محمدطاهر قمی ،» در مجلۀ آینۀ میراث ، ســال چهارم ، شمارة ٣٤-٣٣ (مرکز پژوهشی میراث مکتوب ، ١٣٨٥)، ص ١٩٤-١٨٠، رسالۀ مزبور را معرفی کرده است .
سید محمد محیط طباطبایی سال ها پیش در مقاله ای تحت عنوان «پژوهشی در قطعه شعری منسوب به طاهرة قرة العین در کتب بهاییان ،» مجلۀ گوهر، شــمارة ٥٦ (ســال ٢٥٣٦ شاهنشاهی )، ص ٥٨٨-٥٨١، با استناد به مخمسی از این مجموعه از شاه طاهر دکنی و یا محمدطاهر وحید قزوینی (یرگ ٢٨٩ب )، با مطلع : «ســاقی عشــقت ای صنم زهر ســتم سبو سبو / ریخت به ساغر دلـم با می غم کدو کدو،» نادرستی انتساب آن قطعه شعر به طاهره را استنباط کرده اند.
میر جمال الدین محمد حسینی قادری جامی ، کچکول میرجمال الدین محمد، نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی ، شمارة ٨٨٤١، برگ ٦٠ب -٥٩آ ؛ ٦٢آ.
تقی الدین اوحدی حســینی دقاقی بلیانی اصفهانی ، عرفات العاشــقین و عرصات العارفین ، ج ٤، تصحیح ذبیح الله صاحبکاری و آمنه فخر احمد با نظارت علمی محمد قهرمان (تهران : مرکز پژوهشــی میراث مکتوب و کتابخانۀ مجلس شــورای اسلامی ، ١٣٨٩)، ص ١٩٦٩-١٩٦٨.
نگارنده پیشــتر گزیده ای از این قصیده را مشــتمل بر هفت بیت آن در مقالۀ «شــاهزاده محمداکبر گورکانی در کچکول میر جمال الدین محمد حسینی جامی ،» پژوهش های ایرانشناسی، ج ٢٢ (تهران : بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، ١٣٩٣)، ص ٢٥، مندرج گردانیده است .