چکیده:
طایفه بنیاسد به دلیل اقدام گروهی از آنان در دفن شهدای کربلا پس از عاشورا، به شهرتی نیکو در میان مسلمانان و بهویژه شیعیان رسیدند. گروههایی از این طایفه در طی فتوح اسلامی به ایران آمدند و در برخی از ولایات و به ویژه در بخشهای شرقی فارس، غرب کرمان و پیرامون بیرجند ساکن شدند؛ سیرجان و برخی از روستاهای پیرامونی آن مسکن اصلی این طایفه است. اسنادی از طایفه بنیاسد سیرجان بهدست آمده که مربوط به دوره صفویه و به ویژه شاهعباس یکم است. بر اساس این اسناد، طایفه بنیاسد به پاس تدفین شهدای کربلا از پرداخت هرگونه مالوجهات دیوانی مانند عوارضات و اخراجات و نیز انجام خدمات اجباری معاف و حکام، تیولداران، داروغگان و کلانتران موظف به اجرای فرامین شاه صفوی در خصوص این طایفه شدهاند. این اسناد بیانکننده گوشهای از سنتهای اجتماعی و فرهنگی عصر صفویه در قبال گروهی مورد احترام است و نگاه حکومت مرکزی را نسبت به نشانههای برجایمانده شیعی در ایران تبیین مینماید. امروزه طایفه بنیاسد در سیرجان به استناد همین اسناد خود را وارث نیاکانشان در روز پس از عاشورا میدانند، کاروانهای شبیهسازی شده حرکت میدهند و مراسم تعزیه برای دفن شهدای کربلا برگزار میکنند. این مقاله در دوبخش اصلی تدوین شده است: در آغاز تحولات تاریخی این طایفه بر اساس روش تاریخی بررسی و تبیین میشود و سپس بر اساس روش اکتشافی اسناد را بررسی و بازخوانی میکند تا بتواند مبتنی بر این دستاوردها، در نتیجهگیری به تاویل و تفسیر اسناد بپردازد.
خلاصه ماشینی:
com مقدمه روز یازدهم محرم گروه هایی از طایفه بنی اســد در ســیرجان و برخی از روستاهای آن ، عبا و دستار عربی می پوشند، تابوت هایی نمادین بر دوش می کشند که نشانۀ پیکر بی سر شهدای کربلا است ؛ از برخی محله های قدیمی و از کنار برخی امامزادگان مانند امامزاده احمد (ع ) و ســرو هزارسالۀ آن ٥ و امامزاده علی (ع ) ـ که هر دو از نوادگان امام موسی کاظم (ع ) هستند ـ می گذرند و گاه طومارهایی را به عزاداران و تماشاگران نشان می دهند که اسنادی است از انتساب آنان به قبیلۀ نامدار بنی اسد؛ اسناد به مهر عالمان و فقیهان از دوره های گوناگون ـ صفویه تا پهلوی ـ ممهور است و برای اصالت اســناد به فرمان امام زین العابدین (ع ) در این باره تأکید کرده اند.
اما بنی اسد مطابق اسناد باقی مانده از دورة صفویه تا قاجاریه ، خود را از اخلاف آن طایفه می دانند؛ منابع تاریخی عموما این طایفه را در شمار طوایف عرب ذکر کرده اند و درست هم گفته اند، اما در منابع تاریخ نگاری و جغرافیانگاری از انتساب بنی اسد سیرجان به بنی اسد غاضریه سخنی به میان نیامده است .
از غاضریه تا پراکندگی در ایران بنی اسد از تیره های مشهور عرب شمالی (عدنانی ) و معروف به بنی اسد بن خزیمه است که گروه ها و طوایف گوناگون ١٤ آن نام و نشان بسیار و گاه متناقض و چند وجه در تاریخ اسلام دارد؛ از پافشاری در نپذیرفتن اســلام تا اسلام پذیری گروه هایی از این قبیله در سال نهم هجری ١٥ و از رویگردانی و ارتداد گروه هایی از آنان از اسلام در جریان اهل رده و پیوستن آنان به طلیحه که خود از بنی اسد بن حزیمه بود،١٦ تا رویۀ دوگانه در قبال قیام امام حسین (ع ) و از آن پس با رفتارهای گونه گون دیگر.