چکیده:
مطاﻟﻌﮥ حاضر اثرگذاری غیرخطی شهرنشینی را بر مخارج بخش عمومی (دولت)، در ایران طی سالهای 1339تا1393 بررسی کرده است. به این منظور از الگوی رگرسیون انتقال ملایم (STR)، در حکم یکی از برجستهترین الگوهای تغییر رژیمی، استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد الگوی STR، ضمن تایید تاثیر غیرخطی شهرنشینی بر مخارج بخش عمومی، نشان داده که شهرنشینی در قالب ساختاری دو رژیمی، با سطح آستانهای (بهینه) حدود 28/55درصد، بر مخارج بخش عمومی در ایران اثر گذاشته است. در رژیم نخست، شهرنشینی بهعلت بروز پیامدهای خارجی مثبت و صرفهجوییهای ناشی از مقیاس در تولید کالاهای عمومی، بر مخارج بخش عمومی تاثیر منفی گذاشته است؛ اما پس از عبور از سطح آستانهای (مقدار 28/55درصد) و در رژیم دوم، بهعلت بروز پدیدﮤ ازدحام خارجی و بعضی پیامدهای خارجی منفی، تاثیرگذاری آن مثبت است. بر این اساس باید گفت فرﺿﻴﮥ اثرگذاری U شکل شهرنشینی بر مخارج بخش عمومی در ایران رد نمیشود.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، بررسی عوامل تأثیرگذار بر مخارج بخش عمومی اهمیت خاصی دارد؛ زیرا یکی از عوامل اصلی تشکیلدهندﮤ درآمد ملی است؛ همچنین با تأثیر بر عملکرد سیاستهای مالی، تغییر در تصمیمات اقتصادی را موجب میشود و از سوی دیگر نیز به معیاری مهم برای سنجش اندازﮤ دولتها تبدیل شده است.
تاکنون دربارﮤ راﺑﻄﮥ شهرنشینی و مخارج بخش عمومی مطالعههای داخلی معدودی انجام شده که در بیشتر آنها بررسی این موضوع هدف اصلی نبوده و به متغیر شهرنشینی در حکم متغیر کنترلی نگریسته شده است؛ همچنین برای بررسی این رابطه از الگوهای خطی استفاده کردهاند؛ در حالیکه ممکن است از ترکیب آثار مثبت و منفی شهرنشینی بر گسترش مخارج عمومی،که در ادامه توضیح داده شده است، رابطهای غیرخطی پدید آید.
در این راستا دو دیدگاه کلی وجود دارد: براساس دیدگاه نخست، افزایش میزان شهرنشینی با متمرکزکردن جمعیت باعث ایجاد پیامدهای خارجی مثبت و صرفهجوییهای ناشی از مقیاس در تولید کالاهای عمومی میشود و اندازﮤ دولت را کاهش میدهد (گلخندان، 1394: 49)؛ اما دیدگاه دوم معتقد است افزایش شهرنشینی پدیدﮤ ازدحام خارجی و بعضی پیامدهای خارجی منفی مانند آلودگیهای زیستمحیطی، افزایش برخوردهای اجتماعی، افزایش جرموجنایت و ایجاد زیرساختهای شهری را بههمراه میآورد.
در این مطالعه، بهمنظور بررسی تأثیر غیرخطی شهرنشینی بر اندازﮤ بخش عمومی در ایران، از الگوی رگرسیون انتقال ملایم (STR) استفاده شده است.
بر این اساس و به پیروی از تراسورتا[32](2004)، الگوی STR زیر برای بررسی اثرگذاری غیرخطی میزان شهرنشینی بر اندازﮤ بخش عمومی در ایران لحاظ شده است: که در آن G.