چکیده:
طاووس خانم تاجالدوله همسر قدرتمند از زنان ثروتمند و ادیبی بود که شاه به او
قدرت بسیاری را تفویض کرده بود. متاسفانه اطلاعات موجود درباره زنان» در تاریخ مردمحور
ما قابلتوجه نیست. شواهدی در منابع از ارزش و جایگاه طاووس خانم آمده است که در
تکمیل آنها میتوان نامههای فتحعلیشاه به وی را نیز مورد توجه قرار داد. آلبوم ۱۴۶ از مجموعه
بیوتات سلطنتی» مجموعهای از ۱۶ نامه است با عنوان «نامههای فتحعلی شاه به همسرش
تاجالدوله» که در کتابخانه ملّی به شماره ۲۹۵/۷۱۸۶ نگهداری میشود. مضمون این نامهها
بیشتر ابراز محبت و دلتنگیها و احوالپرسی از فرزندان و سوغاتیها و گاه گلایهها است» ولی
به مسائل اجتماعی نیز اشارههایی شده است» چنان که به بیماری شایع در آن زمان» یا نظر شاه
درباره مردم اصفهان و ... اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
نامهها بیشتر در پاسخ به نامههای تاجالدوله نگاشته شده است و ابتدای بیشتر آنها این عبارت دیده میشود: «آنکه طاووسباجی به عنایات بلانهایت شاهنشاهی مفتخر و مباهی بوده، بداند عریضه که به خاک پای مبارک نوشته بودی رسیده، مضمونش معلوم رای جهانآرای شهریاری گردیده».
متن نامهها نامه اول [مهر:] العزة لله، شاه شاهان جهان فتحعلی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} آنکه طاووسباجی به عنایات بلانهایت شاهنشاهی مفتخر و مباهی بوده، بداند عریضه[ای] که به خاک پای مبارک نوشته بودی رسیده، مضمونش معلوم رای جهانآرای شهریاری گردیده پیشکشی که به خاک پای مبارک فرستاده بودی، رسیده، قبول طبع مشکلپسند پادشاهی گردیده.
نامه چهارم بابا خان سرا در تاج آنکه تاجالدوله به عنایات بلانهایات شاهنشاهی مفتخر و مباهی بوده، بداند عریضهای که به خاک پای مبارک باباخان نوشته بودی رسیده، مضمونش معلوم رای جهانآرای شهریاری گردیده.
نامه هشتم بابا خان سردار تاج [مهر:] العزة لله، شاه شاهان جهان فتحعلی /آنکه تاجالدوله به عنایات بلانهایات شاهنشاهی مفتخر و مباهی بوده، بداند عریضه[ای] که به خاک پای مبارک نوشته بودی رسیده، مضمونش معلوم رای جهانآرای شهریاری گردیده، از بدحالی تو نهایت ملالت به هم رساندیم.
نامه نهم [مهر:] العزة لله، شاه شاهان جهان فتحعلی بابا خان تاج جان آنکه تاجالدوله به عنایات بلانهایات شاهنشاهی مفتخر و مباهی بوده، بداند عریضهای که به خاک پای مبارک نوشته بودی رسیده، مضمونش معلوم رای جهانآرای شهریاری گردیده.
نامه دهم بابا خان تاج جان [مهر:] العزة لله، شاه شاهان جهان فتحعلی آنکه تاجالدوله به عنایات بلانهایات شاهنشاهی مفتخر و مباهی بوده، بداند عریضهای که به خاک پای مبارک نوشته بودی رسیده، مضمونش معلوم رای جهانآرای شهریاری گردیده.