چکیده:
بهمنظور تبیین الگوی تحلیلی حمایت اجتماعی با رویکرد اسلامی، در گام نخست لازم است مبانی آن مطالعه و بررسی شود؛ زیرا الگوها و نظریهها بر اساس مبانی و پیشفرضها شکل میگیرند. اسلام بهعنوان یک دین کامل، که نگرشی جامع به انسان و نیازهای او دارد، دارای مبانی متمایزی از رفاه و حمایت اجتماعی است که میتوان با استفاده از مضامین قرآنی و روایات معصومان علیه السلام آن را تبیین نمود. هدف اصلی تحقیق، تبیین مبانی حمایت اجتماعی با رویکرد اسلامی است. بهمنظور پاسخگویی به این سوال اصلی که مبانی حمایت اجتماعی در اسلام چیست؟ متن قرآن کریم و روایات وارد شده از سوی معصومان علیه السلام با استفاده از روش «تحلیل مضمون» مطالعه و بررسی شد. در این روش، با استفاده از واژگان بهکاررفته در قرآن کریم و روایات، مضامین مرتبط با حمایت اجتماعی گردآوری و تحلیل شد. بر اساس مضامین بهدست آمده، مبانی هستیشناسی، انسانشناسی و ارزششناسی مرتبط با رفاه و حمایت اجتماعی بررسی و تحلیل شد.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو، میتوان گفت: تأمین مادی هدف نهایی الگوی حمایت اجتماعی نیست، بلکه مقدمه برای دستیابی به آن است، و آنچه هدف نهایی این الگوست همان تأمین بعد معنوی انسان است.
قرآن کریم به این راهبرد در سطح زندگی فردی و اجتماعی تصریح نموده است، آنجا که میفرماید: "و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوکل علی الله فهو حسبه إن الله بالغ أمره قد جعل الله لکل شیء قدرا» (طلاق: 2-3)؛ و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند کار را بر او آسان میسازد، و او را از جایی که گمان ندارد روزی میدهد.
اسلام هدف اصلی دین را برپایی عدالت اجتماعی برشمرده است: «لقد أرسلنا رسلنا بالبینات و أنزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط و أنزلنا الحدید فیه بأس شدید و منافع للناس و لیعلم الله من ینصره و رسله بالغیب إن الله قوی عزیز» (حدید: 25)؛ قطعا ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو (ی تشخیص حق از باطل) نازل کردیم تا مردم به عدالت برخیزند، و آهن را، که در آن برای مردم قوت و نیرویی سخت و سودهایی است، فرود آوردیم و تا خدا مشخص بدارد چه کسانی او و پیامبرانش را در غیاب پیامبران یاری میدهند.
ج. نیکوکاری و احسان: دوستی با مردم و نیکوکاری نسبت به آنها یکی از باورهایی است که اسلام به آن سفارشهای زیادی کرده است، و اگر این حقیقت به خوبی در روح و روان افراد جامعه رسوخ کند، بسیاری از مشکلات جامعه به راحتی و بدون نیاز به تشکیلات و نهادهای رسمی به خودی خود و توسط نیکوکاران جامعه برطرف میشود.