چکیده:
بکارگیری دادههای حاصل از دیدهبانی مستقیم طی دو قرن اخیر به شناسایی دگرگونیهای کلی و پیشبینی آب و هوای آینده کمک شایان توجهی نموده است. در سالیان اخیر با توجه به پراکنش نامناسب ایستگاههای هواشناسی در سطح کره زمین بکارگیری دادههای شبکهبندی شده بین پژوهشگران افزایش یافته است. در این پژوهش از دادههای دما (کمینه و بیشینه) و بارش 12 ایستگاه همدید استان اصفهان و 2 ایستگاه از استانهای مجاور در دوره 2005-1990 به عنوان داده مشاهداتی برای ارزیابی خروجیهای ریزمقیاس نمایی شده سه مدل گردش عمومی (GCM) در پروژه CORDEX در محدوده جنوب آسیا با قدرت تفکیک 50 کیلومتر (WAS-0.44) پرداخته شد. روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسن، میانگین ریشه مربعات خطا (RMSE)، میانگین خطای مطلق (MAE) و ضریب تعیین (R2) برای ارزیابی دقت خروجیهای این سه GCM بکار گرفته شد. همچنین روند دادهها گذشته و آینده با آزمون من-کندال و تخمینگر شیب سن بدست آمد. با توجه به اینکه برای تحلیل روند نیاز به طول دوره آماری بلند مدت است سه ایستگاه با طولانیترین دوره آماری مشترک (2015-1986) به عنوان ایستگاه نمونه اقلیمی انتخاب و خروجیهای آینده مدلی که کمتر خطا را در مقایسه با دادههای ایستگاهی داشت از پایگاه ESGF برای سناریوهای انتشار RCP4.5 و RCP8.5 دریافت و تغییرات دما کمینه و بیشینه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل MPI-ESM-LR نسبت به دو مدل دیگری خطای کمتری در برآورد بارش دارد ولی مقدار این خطا نیز قابل قبول نمیباشد. همچنین این مدل و مدل IPSL-CM5A-MR بترتیب بهترین برآورد را از دمای بیشینه و کمینه در استان اصفهان داشتند. بررسی روند دادهها نشان داد که دمای کمینه و بیشینه در فصول زمستان و بهار طی چند دهه گذشته روندی افزایشی داشتهاند. همچنین روند این متغیرها طی چند دهه آینده برای هر دو سناریوی انتشار با سطح اطمینانی متفاوت افزایشی پیشبینی شده است. در ایستگاه شرق اصفهان و خوروبیابانک دمای بیشینه طی فصل زمستان با شدّت بیشتری نسبت به داران تغییر میکند و این در حالی است که دمای کمینه در ایستگاه داران افزایش بیشتری را طی این فصل نسبت به دو ایستگاه دیگر نشان میدهد.