چکیده:
این مقاله به بررسی آینده پژوهی مردم سالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران می پردازد. مطالعه روندهای گذشته در مردم سالاری دینی نشان میدهد که ریشه های این گفتمان به دوران مشروطه و اولین رویارویی حکومت قاجار با مدرنتیه غربی باز می گردد؛ زمانی که برای اصلاح نهادهای جدید غربی همچون مجلس شورای ملی، قانون و ...نهاد دین وارد عمل شد؛ با شکل گیری سیاست های مواجهه جویانه پهلوی اول و دوم، حاملان این گفتمان با بازنگری کلی در سیاستها، برنامههای خود، زمینه سلطه کامل این گفتمان را دو دهه بعد فراهم کردند که نتیجه آن پیروزی، دستیابی به قدرت و تشکیل جمهوری اسلامی در سال 1357 بود. با اینحال این گفتمان با مسائل و و چالش های متعددی روبرو شده که لزوم آینده پژوهی را ایجاب می کند. مسائل جدید در قالب پیشرانهایی همچون جهانی شدن، مسائل اندیشه ای، هویتی و عملکردی خود را نشان داده اند. نحوه پاسخ گفتمان مردم سالاری دینی به این چالش ها به شکل سناریوهای مختلف در این مقاله نشان داده شد. روش تحقیق در این پژوهش، سناریوپردازی برای آینده محتمل است. روش گردآوری داده ها نیز مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری است.
خلاصه ماشینی:
مطالعه روندهای گذشته در مردم سالاری دینی نشان میدهد که ریشههای این گفتمان به دوران مشروطه و اولین رویارویی حکومت قاجار با مدرنتیه غربی باز میگردد؛ زمانی که برای اصلاح نهادهای جدید غربی همچون مجلس شورای ملی، قانون و ...
لذا سئوال اساسی که پیش میآید این است که بررسی آینده مردم سالاری دینی یا به مفهوم دقیقتر، آینده نگری و آینده پژوهی این گفتمان چگونه خواهد بود؟ به عبارت دیگر، در فضا و بستر آیندههای متحول و سیال، چه سرنوشتی پیش روی مردم سالاری دینی در عصر جهانی شدن و ظهور هویتهای مختلف منبعث از ظهور تکنولوژیهای سایبرنتیک و افول دولت وستفالیایی که به تبع آن به تقویت «دیگریها» میانجامد میباشد؟ 1-تعریف آینده پژوهی آینده پژوهی مطالعه سیستماتیک آیندههای مرجح، ممکن، محتمل شامل دیدگاههایی است که بر هر آیندهای تاکید میکنند.
در حوزه مردم سالاری دینی اگرچه همانند موضوعات فنی نمی توان به راحتی پیشرانها را مشخص کرد و به سناریوپردازی پرداخت با این حال طیفی از مولفهها همچون فقه، جهانی شدن و تحولات اجتماعی و سیاسی در سطوح گوناگون در شکل دهی به آینده آن موثرند.
براساس نتایج حاصله از مطالعات کتابخانه ای(البته این تحقیق میتوانست مسلح به تجزیه و تحلیل پرسشنامهای و نظرسنجی هم باشد اما با در نظر گرفتن روش تحقیق انتخاب شده در پژوهش حاضر، روش گردآوری داده ها، کتابخانهای است) پیشران های، عملکرد حاملان گفتمان مردم سالاری دینی، جهانی شدن و هویت میتواند سه پیشران مهم و کلیدی و عدم قطعیتها در آینده باشد.
جمع بندی و نتیجه گیری هدف از این مقاله بررسی آینده پژوهی مردم سالاری دینی در ایران عصر جمهوری اسلامی بوده است.