چکیده:
با فراگیرشدن فناوریهای استاندارد در همه زمینهها، به ویژه فناوری ارتباطات، اهمیت اختراعات ضروری استاندارد افزایش یافته است. جهت اطمینان از دسترسی به این اختراعات، سازمانهای استانداردسازی دارندگان را متعهد میکنند مجوز بهرهبرداری از اختراعات ضروری خود را با شرایط منصفانه، متعارف و غیرتبعضآمیز صادر کنند. تعهد به صدور مجوز براساس این شرایط برای جلوگیری از سوءاستفاده دارندگان اختراعات ضروری از قدرت انحصاری در بازار و انجام اقدامات ضدرقابتی است. در عین حال، دارندگان مستحق دریافت پاداش مناسب برای اختراعات ضروری خود هستند.
راجع به شرایط تعهدات فوقالذکر اختلافاتی وجود دارد. البته دعاوی قضایی در این زمینه مطرح شده که یک رویه مشترک در خصوص عدم سوءاستفاده از قدرت انحصاری و اقدامات ضدرقابتی از آن قابل استنباط است.
نتایج این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی انجام شده حاکی از آن است که ایجاد تعادل بین منافع دارندگان اختراعات ضروری استاندارد و مجریان استاندارد اهمیت زیادی دارد و به منظور حفظ رقابت، شرایط صدور مجوز بهرهبرداری باید به روشنی تعیین شود. در فقدان نص قانونی خاص، در حقوق ایران برای ساماندهی اختراعات ضروری استاندارد میتوان به مواردی از جمله مجوزهای اجباری حق اختراع و قواعد منع سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 استناد کرد. در عین حال، تدوین مقررات ویژه برای اختراعات ضروری استاندارد موجب تبیین وضعیت قانونی این اختراعات و کاهش اختلافات و دعاوی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
از جمله این که دارنده حق اختراع شرکت کننده در فرایند تعیین استاندارد، اختراعات ثبت شده ضروری برای اجرای استاندارد را با این هدف پنهان کند که بعد از اتخاذ استاندارد، حقوق مربوط به اختراع را اجرا و از صدور مجوز بهره برداری طبق شرایط متعارف و مناسب امتناع کند.
بااین حال ، اگر دارنده اختراع ضروری به صدور مجوز بهره برداری از اختراع خود طبق شرایط منصفانه و متعارف متعهد شده باشد، درخواست قرار منع نسبت به اختراعات ضروری استاندارد ممکن است موجب سوءاستفاده از موقعیت مسلط شود.
این پرونده ها در تمام صنایعی که استانداردها و اختراعات ضروری استاندارد و تعهدات مربوط به آنها نقش دارند، قطعیت قانونی ایجاد کرده و برای دادگاه ها و سازمان های استانداردسازی در مورد تفسیر قوانین رقابت اتحادیه اروپایی در رابطه با ضمانت اجرای تعهدات مربوط به مجوز بهره برداری از اختراعات ضروری استاندارد رهنمودهایی ارائه داده است .
در چارچوب قوانین ایران ، با استفاده از قواعد مجوز اجباری و استناد به مواد ٤٥ و ٥١ قانون اجرا می توان مانع سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط دارندگان اختراعات ضروری استاندارد شد و شرایط قابل قبولی را برای صدور مجوز در این زمینه فراهم کرد.
European Commission (2014); "Standard-Essential Patents".
European Commission (2014); "Antitrust Decisions on Standard Essential Patents (SEPs)- Motorola Mobility and Samsung Electronics – Frequently asked questions".
(2014); "Standard-Essential Patents: Frand Commitments, Injunctions And The Smartphone Wars".
(2013); "Standard essential patents: who is really holding up (and when)?", Journal Of Competition Law And Economics, Vol 9, Issue 2, OXFORD Academic, p.
World Intellectual Property Organization (WIPO) (2009); "Standards And Patents".