چکیده:
مقالهی حاضر با هدف تبیین نگرش به حقوق شهروندی زنان شهر تهران مبتنی بر سرمایههای اجتماعی و فرهنگیشان انجام شد. روش تحقیق پیمایش از نوع تحلیلی است. جامعهی آماری شامل زنان بالای 18 سال شهر تهران در سال 1395 است که به صورت تصادفی طبقهای، از بین مناطق 22گانهی شهر تهران و با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر انتخاب شدند. ابزار اندازهگیری پرسشنامه محققساخته بوده است. چارچوب نظری برای سرمایهی اجتماعی؛ نظریهی بوردیو با دو رویکرد عینیتگرایی(مشارکت- تعهدات و تعامل اجتماعی) و ذهنیتگرایی (آگاهی- اعتماد و- احساس انسجام اجتماعی) که برآیند دیالکتیکی میان ملکه(ذهن) و میدان (عین) است؛ برای سرمایهی فرهنگی نیز طبق نظریهی بوردیو شامل سرمایهی فرهنگی تجسدیافته- عینیت یافته و نهادینه شده است و برای نگرش به حقوق شهروندی نیز از مدل ژانوسکی در ابعاد سیاسی و مشارکتی- مدنی- اجتماعی استفاده شد. وضعیت نگرش به حقوق شهروندی زنان 55% بود.
نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر نشان داد که در مجموع شاخصهای ششگانهی سرمایهی اجتماعی، 17درصد نگرش به حقوق شهروندی زنان را تبیین میکند که بیشترین سهم و اهمیت را اعتماد اجتماعی و تعاملات اجتماعی دارند. همچنین شاخصهای سهگانهی سرمایهی فرهنگی نیز به میزان 27 درصد نگرش به حقوق شهروندی زنان را تبیین میکند که بیشترین سهم مربوط به سرمایهی تجسدیافته است.
خلاصه ماشینی:
بوردیو معتقد است که موقعیت هر عامل در زمینه ی اجتماعی ، به حجم و میزان سرمایه ی (اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ) وی بستگی دارد، یعنی هر قدر سرمایه ی فرد بیشتر باشد، در فضای اجتماعی در موقعیت بالاتری قرار میگیرد و این خود، رفتار و سبک زندگی افراد را تحت تأثیر قرار میدهد (عباس زاده و همکاران ،١٣٩١: ١٢٢) اما زمانی که میان انتظارات از جامعه و رضایت از تأمین نیازها و منابع قابل دسترسی شکاف ایجاد شود، محرومیت شکل میگیرد و اشخاص اعتماد و پیوند خویش را به اجتماع از دست میدهند (پاسیون ٢، ١٩٨٢: ٥١٠).
بر مبنای مقدمات مطرح شده و با توجه به اهمیتی که شهروندی و زنان برای هر کشوری دارند و همچنین با در نظر گرفتن اهمیت سرمایه های اجتماعی و فرهنگی در توسعه ی پایدار جامعه ، مطالعه در مورد رابطه ی این نوع سرمایه ها با نگرش زنان به حقوق شهروندی خود لازم و ضروری به نظر میرسد.
در نتیجه با توجه به نتایج این تحقیقات و موقعیت شهر تهران برای زنان تحصیل کرده به دنبال تبیین نگرش زنان به حقوق شهروندی مبتنی بر سرمایه های اجتماعی و فرهنگی است .
با این بحث ، میخواهیم بر اهمیت ارتباط اعتماد به عنوان شاخصی از سرمایه ی اجتماعی با نگرش به حقوق شهروندی زنان تأکید کنیم زیرا اعتماد زمینه ساز مشارکت و همکاری میان اعضای جامعه است که ناشی از دو منبع هنجارهای مبادله و شبکه های مشارکت مدنی تلقی میشود.