چکیده:
دسترسی و استفاده از فضاهای عمومی شهری متأثر از عوامل کالبدی و اجتماعی است. هدف پژوهش بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی است. رویکرد نظری پژوهش حاضر، در تحلیل جامعهشاختی نابرابریهای فضایی، اجتماعی و اقتصادی، استفاده از نظریههای کلاسیک مکتب شیکاگو، مکتب اقتصاد سیاسی فضا و رویکرد پست مدرنها در مورد فضاهای مصرفی و نوع سوم است. در تحقیق حاضر از روش پیمایشی و جهت جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر جمعیت تهران در سال 1395و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر میباشد. نمونهگیری مورد استناد، خوشهای چند مرحلهای در سطح مناطق 22گانه تهران است. روایی و پایایی شاخصها و گویههای پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ با 68 گویه به میزان 924 بوده است. تحلیل دادهها با نرم افزارSPSS، برای آزمون فرضیهها از همبستگی پیرسون، به منظور پیشبینی متغیرهای ملاک با توجه به تغییر در متغیرهای پیش بین از رگرسیون، جهت تعیین نقش هریک از متغیرهای پیشبین در متغیرهای ملاک از تحلیل مسیر استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که متغیرهای پیشبین این پژوهش- پایگاه اجتماعی و اقتصادی، دارایی و توان اقتصادی، مشارکت، اعتماد و شبکه روابط اجتماعی- در مجموع نزدیک به 4/68 درصد از تغییرات و واریانس متغیر ملاک – استفاده از فضاهای عمومی شهری -را تحت تأثیر قرار میدهند و 6/31 درصد از عوامل مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی شهری به متغیرهای خارج از این پژوهش ارتباط پیدا میکند.
خلاصه ماشینی:
یافته های تحقیق نشان میدهد که متغیرهای پیش بین این پژوهش - پایگاه اجتماعی و اقتصادی، دارایی و توان اقتصادی، مشارکت ، اعتماد و شبکه روابط اجتماعی- در مجموع نزدیک به ٦٨/٤ درصد از تغییرات و واریانس متغیر ملاک – استفاده از فضاهای عمومی شهری -را تحت تأثیر قرار میدهند و ٣١/٦ درصد از عوامل مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی شهری به متغیرهای خارج از این پژوهش ارتباط پیدا میکند.
از نابرابریهای فضایی ، اجتماعی و اقتصادی ذکر شده آنچه مهم ومورد نظر این پژوهش میباشد نابرابری در استفاده و دسترسی به فضاهای عمومی شهری است .
دای و دی(٢٠١١) در مقاله ای تحت عنوان «تفاوتهای قومی/نژادی، اجتماعی و اقتصادی در دسترس پذیری به فضاهای شهری؛ کجاها باید مداخله کرد؟» معتقد است یکی از مهم ترین عوامل که دسترسیها را محدود میکند نحوه توزیع و پراکنش جغرافیایی این فضاها در سطح شهرها و مناطق شهری است و دومین عامل تفاوت های نژادی، قومی و اجتماعی اقتصادی افراد به لحاظ جنسیت ، درآمد، تحصیلات و شغل در شهر آتلانتا میباشد.
فرضیه های پژوهش به نظر میرسد بین متغیر پیش بین پایگاه اجتماعی و اقتصادی و متغیر ملاک دسترسی و استفاده از فضاهای عمومی شهری ارتباط وجود دارد.
فرضیه دوم : به نظر میرسد بین دارایی و توان اقتصادی افراد و خانوارها (نوع و مالکیت منزل مسکونی، نوع و مالکیت وسیله نقلیه و داشتن ویلا و فضایی در خارج از تهران به عنوان محل و مکانی جهت گذران اوقات فراغت و سرگرمی) و میزان استفاده از فضاهای عمومی شهری ارتباط وجود دارد.