چکیده:
جرایم مانع یا خطرآفرین گونهای از جرایم است که فی نفسه قبح اجتماعی ندارد
ولی استمرار آنء فرد در معرض جرایم کلان قرار میدهد. انحراف انگاری در قالب
جرایم فرعی در راستای تحقق هدف بازدارندگی از بزه بزرگتر یک تدبیر سیاست
جنایی است اگر چه در برخی موارد میتواند مفید و موثر باشد اما نتیجهای جز تورم
کیفری,» تحمیل هزینههای سنگین بر جامعه وانگ زنی بر مجرم و... را ندارد. چالش
وارد بر این بحث آن است علیرغم آن که انحرافات با مکانیزمهای غیرکیفری و
پاسخهای جامعوی قابلیت کنترل دارند چرا قانونگذار توسل به مکانیزمهای کیفری را
بر ساز و کارهای غیرکیفری برای مقابله با انحرافات و اعمال مقدماتی مقدم میشمارد؟
در نهایت به دنبال پاسخ به این سوّال هستیم آیا تنها کارکرد جرایم مانع پیشگیری است
یا جرمانگاری انحرافات حرکتی به سمت امنیت محوری در عدالت کیفری است. در
پرتو این مباحث به تحلیل حقوق کیفری ایران میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
در ايـن جوامـع بـراي کنترل رفتارهاي ضد اجتماعي در ابتدا بـا اولويـت قـرار دادن پاسـخ هـاي حقـوقي يـا پاسخ هاي جامعي رشته اعمال مقدماتي به شکل مؤثري تحت نظم در ميآيد، در نهايت در صورت ضرورت با هدف پيشگيري، به جرم انگاري بسنده مـيشـود، زيـرا اسـتفاده 2 بيش از حد از حقوق کيفري باعث کاهش ارزش آن ميشود.
مجيدي، محمود، جلوه هاي ظهور حقوق کيفري امنيت مدار در فرانسه ، فصلنامه حقـوق ، دانشـکده حقوق و علوم سياسي، شماره ٢، تابستان ١٣٨٨، ص ٣٢٧ ويژگيهاي سياست کيفري امنيت محور است که يک از جلوه هـاي سياسـت گسـترش طلب ، جرم انگاري اعمال مقدماتي به خصوص در حوزه عليه امنيـت اسـت .
پس از بيان مباحث فوق ، اگر بخواهيم کـارکرد جـرايم مـانع را در حقـوق امنيـت محور بررسي کنيم بايد ازدعان کرد عليرغم آنکه جرم انگاري جرايم مانع بـا معيارهـاي پيشنهادي فلاسفه حقوق کيفري هماهنگي ندارد١ و بسياري از مصاديق آن با توسل بـه استراتژيهـاي غيـر کيفـري قابـل چـاره سـازي، کنتـرل و محدودسـازي اسـت ولـي قانونگذاران با جرم انگاري انحرافات حداکثر استفاده را از اين ابزار، براي تسريع کردن حرکت به سمت نظامي شدن عدالت کيفري دارند.
Andrew Ashworth , principle of criminal law 3 rd , 1999 , P 68 ٥ ـ جرم مانع در حقوق کيفري ايران در مباحث گذشته اشاره دو نوع سياست کيفري عدالت محور "در جوامع شـهروند مدار" و امنيت گر "در جوامع امنيت محور" وجود دارد.