چکیده:
پدیده ریزگردها در یک دهه ی گذشته در استان های مختلف ایران روند افزایشی قابل توجهی داشته به گونه ای که امروزه به عنوان یک مقوله ضد امنیت ملی ، زیست و حیات شهروندان ایرانی و حتی گونه های جانوری و گیاهی را با مخاطرات عمده بهداشتی و زیست محیطی مواجه ساخته است . در این تحقیق با توجه به قوانین بالادستی و پایین دستی ج.ا.ایران و تعهدات بین المللی دول منشاء ریزگردهای ورودی به ایران ، اقدامات مدیریتی و چالش های پیش رو در زمینه مبارزه و مدیریت ریزگردها را مورد بحث قرار خواهیم داد . نتیجه تحقیق حاضر بدین صورت است که علی رغم اقداماتی هم چون استقرار سپر یونی در خوزستان ، اعطای وام های تثبیت شن روان ، مالچ پاشی و نهال کاری و تامین حقابه با چالش های عمده ای چون احداث سدهای متعدد بر منابع آبخیز به ویژه سد مخرب گتوند ، انجام های طرح های انتقالی آب به مرکز ایران و عدم استفاده از ظرفیت های مردمی در حوزه مبارزه و مدیریت ریزگردها مواجه هستیم .
خلاصه ماشینی:
)) ايـن موضوع در اصل دوم اعلاميه ريو ١٩٩٢ مورد تاکيد قرار گرفـت : ((دولـت هـا براسـاس منشور ملل متحد و اصول حقوق بين الملـل ، بـه تبـع سياسـت هـاي زيسـت محيطـي و توسعه ايشان از حق حاکميتي به بهره برداري از منابعشان و مسئوليت تضمين اين امر کـه فعاليت ها در صلاحيت يا کنترلشان به محيط زيست ساير کشورها يـا منـاطقي فراتـر از محدوديت هاي صلاحيت ملي و سلامت ابناي بشر از جمله نسل هاي زاده نشده ، آسيب وارد نميکند؛ برخوردارند.
در زمينه البته بايستي به صـورت منطقـه اي نيـز بـه بررسـي پرداخـت چـرا کـه بـراي نمونـه در استان هاي شمالي ايران با حفر چاه هايي با عمـق هـاي بـيش از ٢٠٠ متـري، از آن بـراي برنجکاري استفاده شده که اين امر خشکي بـيش از حـد زمـين و عواقـب بعـدي آن از جمله ريزگردها را در پي داشته است .
سياست هاي کلي محيط زيست ابلاغي مقام معظـم رهبـري (مـد ظلـه العالي) بند هفت اين سياست ها مقرر ميدارد: ((مديريت تغيير اقليم و مقابلـه بـا تهديـدات زيست محيطي نظير بيابان زايي، گرد و غبار بـه ويـژه ريزگردهـا، خشکسـالي و عوامـل سرايت دهنده ميکروبي و راديواکتيو و توسعه آينده نگري و شناخت پديده هاي نوظهـور زيست محيطي و مـديريت آن )) نکتـه متفـاوت بـارز در ايـن سياسـت تاکيـد بـر واژه ((مديريت )) به جاي ((مقابله )) با ريزگردها است که تفاوت ديدگاه رهبري در نحـوه ي مقابله با ريزگردها در ايران را نشان ميدهد.
)) اصل پنجاهم قانون اساسي از جنبه هاي مختلف بـراي مبـارزه بـا ريزگردهـا در ايران ميتواند مبنا قرار گيرد اول آن که اين اصل به اصل مهم مسئوليت بـين نسـلي کـه يکي از اصول مهم حقوق بين الملل محيط زيست است اشاره ميکند.