چکیده:
دادسرا یکی از مهمترین ارکان نظام قضایی هر کشور به شـمار مـیآیـد. در ایـران بعـد از انقـلاب مشروطه و تاسیس دادگاه های عرفی، دادسرا تحت عنوان ”اداره مـدعیالعمـوم “ از مهمتـرین نهادهـای کیفری محسوب شد که سابقه تشکیل آن به قانون اصول تشکیلات عدلیه مصوب ١٣٠٦ بر مـیگـردد. دادستان ، مهمترین مقام نهاد دادسرا است ، و وظایف و اختیارات مهمی از مرحله کشف جرم تا مرحلـه صدور کیفرخواست را که شامل مراحل تحقیقات مقدماتی و تعقیـب اسـت ، دارا مـیباشـد. در دیـوان کیفری بین المللی نیز که شامل چهار رکن مهم و اساسی میباشد، دادسرا به عنوان مهمتـرین رکـن ایـن دیوان میباشد که در راس آن دادستان انجام وظیفه مینمایـد. دادسـتان در دیـوان کیفـری بـین المللـی وظایف و اختیارات بیشتری را نسبت به دادستان ایران دارا میباشد، زیرا که دادستان دیوان کیفری بـین المللی وظیفه تحقیق و تعقیب را شخصا بر عهده دارد. همچنین در دیوان کیفری بین المللی دادسـتان در انجام وظایف خود از نظارت بیشتری نسبت به دادستان در نظام کیفری ایران برخوردار میباشد. هـدف اصلی در این مقاله بررسی دادسرا و تشکیلات آن در دو نظام حقوقی ایران و دیوان کیفری بـین المللـی میباشد که به آن خواهیم پرداخت .
خلاصه ماشینی:
با عنایت به نظارتی که وفق ماده ١٧ قانون اصـلاح پاره ای از قوانین دادگستری مصوب ١٣٦٥/٣/٢٥ برای دادستان کل منظور شـده اسـت و با امعان نظر به اصل ١٦١ قانون اساسی و استفساریه شورای محترم نگهبان در خصوص نظارت دیوانعالی و دادسرای آن (دادستانی کل ) بر قـانونی بـودن مراحـل دادرسـی (در دادگستریها و دادسراها) و نیز اختیارات مفوضه ریاست قوه قضـائیه بـه دادسـتانی کـل کشور (مورخ ١٣٨٣/٨/٢)، دادستان کل کشور میتواند نسـبت بـه ایفـای نقـش مـدعی العمومی درگستره کشوری به وجه احسن انجام وظیفه نماید و در صورتی که اهرم هـای عملیاتی وی (دادستان های سراسر کشور) از انجـام امـور محولـه توسـط دادسـتان کـل استنکاف ورزیدند از ضمانت اجرای خاص خویش (تعقیب انتظامیــ تغییـر سـمت یـا مأموریت و ...
سعیدی مهرورز، ژیلا، نقش دادستان در دیوان کیفری بین المللی، پایان نامه کارشناسی ارشـد، حقـوق بین الملل ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، ١٣٨٥، صص ٧-٨ ریاست دادسرا بر عهده دادستان است و دارای یـک یـا چنـد معـاون مـیباشـد کـه در صورت وجود مانعی برای حضور دادستان ، جانشین او میشوند.
١ آنچه در بند «ب » ماده ١٣ اساسنامه آمده ایـن اسـت کـه شورای امنیت میتواند وضعیتی را که بـه نظـر مـیرسـد در آن یـک یـا چنـد جنایـت بین المللی رخ داده است به دادستان ارجاع نماید نه آن که پرونده خاصی را علیه فرد یـا افراد معینی در دیوان بگشاید و طبیعی است که پس از ارجـاع وضـعیت بـه دادسـتان و بررسی و تحقیق اولیه توسـط ایشـان ، دادسـرای دیـوان تعیـین خواهـد کـرد کـه در آن وضعیت مورد نظر چه میزان پرونده با چـه تعـداد مـتهم تشـکیل شـود.