چکیده:
این پژوهش به منظور شناخت رفتار بلندمدت سری¬های میانگین دمای کمینه و میانگین دمای بیشینه¬ و همچنین شناسایی دوره¬های سرد و گرم 35 ایستگاه همدیدی ایران در بازه زمانی 2010-1960 صورت گرفته است. در ابتدا جهت شناخت تغییرات دماهای کمینه و بیشینه، نقشه¬های میانگین دماهای کمینه و بیشینه و شاخص ضریب تغییرات آن¬ها با استفاده از روش کریجینگ ترسیم گردید. سپس با استفاده از آزمون آماری من – کندال معناداری روند بر روی هر کدام از ایستگاه¬ها در سطح اطمینان 95 درصد مورد آزمون قرار گرفت. در نهایت با استفاده از احتمال¬های 20 درصد بالا و پایین میانگین¬ دماهای کمینه و بیشینه در طول دوره مطالعاتی 50 ساله، دوره¬های سرد و گرم شناسایی شد. نتایج نشان می¬دهد که پراکنش و توزیع دمایی بر روی ایران در مقیاس فصلی از الگوی مشابهی پیروی می¬کند، که نشانگر رژیم منظم دمایی در منطقه است. دامنه¬ی تغییرات شبانه¬روزی در اکثر ایستگاه¬های همدیدی مورد مطالعه، به غیر از فصل زمستان که در اغلب نقاط روند کاهشی داشته است، تغییر قابل ملاحظه¬ای را نشان نمی¬دهد. روند افزایشی میانگین دماهای کمینه در فصول مختلف به ویژه در فصل زمستان نسبت به میانگین دماهای بیشینه بالاتر می¬باشد، در نتیجه می-توان گفت که اثر میانگین دماهای کمینه در مقیاس فصلی بر روی متوسط دمای مناطق مختلف ایران در زی دوره مورد بررسی، بیشتر می¬باشد. بیشترین فراوانی وقوع دوره¬های سرد نیز در نیمه اول دوره مطالعاتی و بیشترین فراوانی وقوع دوره¬های گرم در نیمه آخر دوره¬ مطالعاتی به ویژه در دهه¬ی 2000 می باشد.
خلاصه ماشینی:
در مجموع می- توان گفت که در اکثر نقاط ایران در فصل پاییز هر دو سری میانگین دمای کمینه و میانگین دمای بیشینه ، در سطح اعتماد ٩٥ درصد روند صعودی داشته اند، در نتیجه در اکثر ایستگاه ها به ویژه در نواحی جنوبی اختلافات دمای شبانه - روزی تغییر چندانی نداشته است و ضریب تغییرات دمایی در این مناطق بسیار کم میباشد.
به علاوه دماهای حدی ٢٠ % پایین سری های میانگین دمای کمینه و بیشینه در فصل زمستان نشان میدهد که در این فصل ایران نسبت به فصل گذشته مورد تهاجم امواج سرمایی بیشتری قرار گرفته است .
Dashkhuu, Dulamsuren, Pil Kim, Jong, Chun, Jong Ahn, Lee, Woo-Seop, 2015, "Long- term trends in daily temperature extremes over Mongolia" Weather and Climate Extremes Volume 8, Pages26–33.
Fan, Ze-Xin, Brauning, Achim, Thomas, Axel, Lid, Jin-Bao and Caoa, Kun-Fang,2011, "Spatial and temporal temperature trends on the Yunnan Plateau (Southwest China) during 1961–2004" International Journal of Climatology, DOI: 10.
Ghasemi , Ahmad Reza, 2015, "Changes and trends in maximum, minimum and mean temperature series in Iran" Atmospheric Science Letters, Volume 16, Pages 366–372.
Karmeshu, Neha,٢٠١٢, "Trend Detection in Annual Temperature & Precipitation using the Mann Kendall Test – A Case Study to Assess Climate Change on Select States in the Northeastern United States", Master of Environmental Studies Capstone Projects.
, 2017, "Long-term trends in daily temperature extremes in Iraq" Atmospheric Research, Volume 198, Pages 97-107.
, 2009," Recent climate change in Japan – spatial and temporal characteristics of trends of temperature" Clim.