چکیده:
یادگیری خدمترسانی (Service Learning) بهعنوان یکی از رویکردها و گفتمانهای جدید یادگیری، تاریخچهای در حدود یک قرن دارد. یادگیری مفاهیم درسی از طریق مشارکت در یک طرح خدمترسانی اجتماعی را یادگیری خدماترسانی میگویند. این رویکرد آموزشی که یکی از انواع یادگیری تجربی است، فرصتی برای یادگیرندگان فراهم میکند تا نیازهای اجتماعشان را بشناسند، برای رفع یکی از آن نیازها برنامهریزی کنند و حین مراحل مختلف کار (از برنامهریزی تا اجرای طرح و ارزیابی آن) مفاهیم مندرج در کتاب درسی را یاد بگیرند. یادگیری خدماترسانی تجربه آموزش سنتی را با زندگی واقعی پیوند میدهد و امکان مواجهه با چالشها و مسائل زندگی روزمره را برای یادگیرندگان مهیا میکند. این گفتمان آموزشی، بر برنامه درسی و محتوای آموزشی متمرکز است و نهتنها کتاب درسی را فراموش نمیکند بلکه از طریق تجربه عملی و بهکارگیری آموزههای مدرسه برای خدمت به گروهی از جامعه که به آن خدمت نیاز دارند، درک یادگیرندگان از محتوای آموزشی را عمیقتر و ملموستر میکند.آیزنر (Eisner.W.Elliot) این نوع یادگیری را بهعنوان یکی از ضروریات مدارس و دانشگاههای امروز تلقی میکند و لزوم توجه به تربیت دانشجویان و دانشآموزانی متبحر با مهارتهای فنی "بررسی و شناخت"، "تفکر انتقادی" و "برقراری ارتباط مؤثر"را تأکید میکند. در این پژوهش کیفی از «جستار نظرورزانه» بهعنوان روش پژوهش و از «بررسی مستندات» بهعنوان ابزار جمعآوری اطلاعات استفاده شده است. با توجه به هدف مطالعه مباحثی مانند تعریف، مبانی فلسفی، مدلهای این نوع از یادگیری، برنامه درسی مبتنی بر آن، اصول، مزایا و معایب این نوع آموزش بهمنظور ببین ضرورت توجه به یادگیری خدماترسانی در طراحی برنامههای درسی نظام آموزشی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.<br />
خلاصه ماشینی:
واژههای کلیدی: برنامه درسی، جستار نظرورزانه، نظریه تربیتی، یادگیری خدماترسانی Service learning: applaying educational theory in practice Maryam Marandi, Yusef Adib, Eskandar Fathiazar, Firooz Mahmoodi 1 Ph. D in Curriculum Studies, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
Keyword: curriculum, Speculative Essay, educational theory, service learning مقدمه یکی از مهمترین اهداف تعلیم و تربیت، ارتقای توانمندی علمی و عملی دانشآموزان از طریق شرکت در فعالیتهای عملی خلاقانه توسط رویکردهای نوین در فلسفه آموزش است، اما دستیابی به این هدف تنها از طریق آموزش و اکتساب دانش نظری امکانپذیر نیست.
ب) در بعد فنی آن موضوع برنامه یادگیری یکپارچه در محیط کار را پیش میکشاند که از این منظر برنامه درسی بهمثابه پلی است که بین آنچه فراگیران در نظام آموزشی فرامیگیرند با آینده حرفهای و اجتماعی آنها ارتباط معناداری برقرار میکند (2017 SafaiiMovahhed, Fathi vajargah, Khorasani, Haji Abadi).
اصـل دوم: کاربرد یادگیری خدمترسانی برای جامعـه و فراگیران (Application of service learning for community and learners): بر اسـاس نظر سیفر (Seifer, 1998) فراگیران در طرح "یادگیری خدمترسانی" علاوه بر اینکه بهطـور مستقیم تعهـدات خـود را بـه جامعه ارائه مـیدهند، باید بین مطالب تئـوریک آموزشگاه و نقـش خـودشـان در جایگـاه ارائهدهندگان خدمات ارتباط برقرار نموده و در زمینهای که خدمات ارائه میشود، یادگیری داشته باشند.
ایلر، ژیلز و دوایت (Eyler and Giles and Dwight) در کتابی تحت عنوان جایگاه یادگیری در یادگیری خدماترسانی کجاست؟ (Where's the Learning in Service-Learnin?)، به مزایایی در رابطه با استفاده این روش در برنامههای آموزشی نظام آموزشی و در سطح جامعه تحت نظارت مربیان کارآزموده اشاره کرده است که میزان اهمیت و ضرورت استفاده از این شیوه آموزشی را نشان میدهد ازجمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: 1.