چکیده:
اظهار و اعلان اراده و اشکال گوناگون آن مسائلی را مطرح میکند؛ از جمله اینکه آیا لازم است قبولی، به اطلاع موجب برسد؟ به عبارت دیگر آیا اطلاع موجب از قبولی، لازمهی تاثیر قبولی و تحقق عقد است؟ اگرچه در حقوق ایران اطلاع موجب از قبولی لازمهی تحقق عقد نیست و در فرض عدماطلاع موجب از قبولی نیز، عقد محقق میگردد؛ اما در حقوق انگلیس و اصول قراردادهای تجاری بینالمللی(Unidroit) قاعدهی کلی این است که اعلام و ابلاغ قبولی از جمله شرایط قبول موثر است که بدون آن قبول معتبر نبوده و عقدی تشکیل نمیگردد. با در نظر گرفتن این قاعدهی کلی، در صورت عدم اطلاع موجب از قبولی، جز در موارد استثنایی از قبیل قراردادهای یکجانبه، تقصیر موجب، ابلاغ از طریق پست، شرایط ایجاب و... هیچ قراردادی منعقد نخواهد شد و در نتیجه هیچ التزامی برای وی ایجاد نمیشود. از هم این رو در نظامهای حقوقی مختلف در باب اعلان قبول رویکردهای متفاوتی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
یکی از نمونه های لزوم ابلاغ قبولی در حقوق انگلـیس مـوردی اسـت کـه لـرد دنینـگ در پرونـده شـرکت انتـورز علیـه شـرکت مـایلز فـار ایسـت ( Entores Ltd v Miles Far Eest (١٩٥٥) Corporation) توضیح داده است که اگر A در امتداد یک رودخانه بـا فریـاد، ایجـابی برای B مطرح کند و زمانی که B با فریاد، قبول خود را ابلاغ مینماید یک هوایپمای پر سـر و صدا رد شود و نگذارد A پاسخ B را بشنود، هیچ قراردادی ایجاد نمیشود؛ زیرا A باید بتوانـد قبول B را قبل از این که مؤثر واقع شـود، بشـنود.
در این خصوص با توجه به کلی بودن عنوان «شرایط ایجاب » در حقوق انگلیس بـه عنـوان یکی از استثنائات قاعده ء لزوم ابلاغ و اعلام قبولی میتوان گفت ، رویه حـاکم بـین طـرفین یـا عرف تجاری حاکم و یا بنای روابط مستمر طرفین میتواند قرینه ای بر عدم لزوم ابـلاغ قبـولی به موجب تلقی شود که البته این امر، نسبی است و در هر مورد باید با توجه به روابـط طـرفین مورد بررسی قرار گیرد.
این همان چیزی است که در حقوق انگلیس بدان اشاره گردید و مسئولیت ابـلاغ قبـول را بر عهده مخاطب ایجاب قرار داده و مبنای آن نیز عدم تحمیل تعهدی بر شـخص (در ایـن جـا موجب ) بدون اطلاع وی می باشد.
“Contract law“, Cavendish law cards series, Fourth Edition.