چکیده:
رژیمهای چندجانبه کنترل صادرات با توافق و اجماع قدرتهای بزرگ در زمینه تسلیحات برتر شکل میگیرد. بدین معنی
که کشورهایی که دارای فناوری برتر در زمینه سلاحهای کشتار جمعی و انتقال و سیستمهای حمل آنها همچون
موشکها و پهپادها دارندء بهدنبال محدودکردن دستیابی سایر کشورها و مخصوصا کشورهای یاغی و هدف از دستیابی
به این ابزارها از طریق صادرات و بازارهای سیاه اسلحه فروشی هستند. بهنظر اینگونه کشورها تنها راه دستیابی
کشورهای هدف به سلاحها و فناوریهای پیشرفته خرید این گونه ابزارها از طریق صادرات و سپس کپیبرداری از روی
آنها است و به توان داخلی کشورها بدون کمک خارجی و نمونه مشابه صادراتی اعتقادی ندارند؛ در نتیجه تنها را کنترل
دستیابی سایر کشورهای غیر همسو با خود مخصوصا جهان سوم را محدودیت و ممنوعیت صادرات برخی کالاها و
فناوریهای پیشرفته میدانند. در این میان چندین رژیم کنترل صادراتی بر بنیان این تفکر شکل گرفته است که میتوان
تاثیر گذاری نقش قدرتهای بزرگ بر شکلگیری و تداوم این گونه رژیمها به وضوح در آنها دید. در نتیجه پژوهش
پیشرو بهدنبال بررسی نقش و میزان تاثیرگذاری قدرتهای بزرگ صاحب فناوری بر شکلگیری و حتی تداوم و مرگ
یک رزیم چندجانبه کنترل صادرات میباشد.
خلاصه ماشینی:
مقدمه رژیمهای چندجانبه کنترل صادرات<FootNote No="40" Text="- Multilateral Export Control Regime (MECR)"/> که مبتنی بر اجماع و ترتیبات داوطلبانه کشورهای سازنده و دارنده فناوریهای تولید سلاحهای انهدام جمعی و یا سلاحهای متعارف هستند، با هدف محدودکردن تجارت این تسلیحات یا فناوریها و جلوگیری از دستیابی سایر دولتها و تروریستها به این سلاحها و فناوریها ایجاد گردیده و تنها راه بهبود عملکرد این رژیمها بهبود تبادل اطلاعات بین کشورهای عضو رژیم، پیادهسازی تغییرات مداوم در زمینه کنترل صادرات و ایجاد اصلاحات سازمانی در فرایند اجرای رژیمها میباشد (United States General Accounting Office ,2002:1).
<FootNote No="46" Text="- این نکته احتیاج به توضیح ندارد که هدف اولیه کشورهایی که چنین رژیمهایی را ایجاد و به آن میپیوندند جلوگیری از دستیابی دیگر کشورها و به عبارتی رقبای خود و ایجاد محدودیت در توان و رشد فناوری کشورهای هدف است و این در برخی موارد با متن معاهدات که جزء حقوق سخت محسوب شده و قدرت الزامی بیشتری از رژیمهای کنترل صادرات دارند مثل معاهده عدم اشاعه هستهای (NPT) در تضاد و تناقض است؛ اما همین اقداماتی که از جنبهای ظالمانه و غیر عادلانه است باعث ایجاد رویهها و سپس تنظیم اسناد الزام اوری در زمینه جلوگیری از تکثیر سلاحهای کشتار جمعی که جزء سیاستهای جمهوری اسلامی ایران نیز بوده است و به تبع آن امکان تحقق صلح و امنیت بینالمللی میشود.