چکیده:
در برخی از احادیث، گفتوگو با زنان از اسباب دلمردگی شناخته شده است. از آنجا که برداشت ظاهری از این احادیث میتواند جایگاه ارزشی فرودستانهای را برای زنان ترسیم کند، بررسی آنها اهمیت ویژه مییابد. این نوشتار پس از بررسی سند و متن این دسته از روایات به این نتیجه میرسد که برخی از نقلهای این روایات دارای سند معتبر است؛ علاوه بر اینکه تعدد نقل نیز احتمال صدور روایت را تقویت میکند. بررسی شواهد و قرائن متنی، از جمله بررسی کاربرد ترکیب واژگانی «الحدیث مع النساء» یا «محادثة النساء» در عصر نص، نشان میدهد که مراد از این تعبیر بیمبالاتی در روابط محرم و نامحرم و ارتباطات کلامی مردان با زنان بیگانه است و برای اشاره به این رفتار، الفاظ دیگری نیز به کار میرفته است. بنابراین، این روایات درصدد هشدار به مردان درباره آسیبپذیریشان در مراوده و ارتباطات کلامی با زنان بیگانه و تأثیرات منفی آن بر ابعاد معنوی و روحی آناناند؛ از این رو کلمه «النساء» شامل زنان محرم نمیشود. همچنین در برخی از نقلهای حدیث، تصحیف رخ داده که با توجه به قرائن سیاقی میتوان تا حد بسیاری نقل صحیح را مشخص کرد.
خلاصه ماشینی:
بررسی شواهد و قرائن متنی، از جمله بررسی کاربرد ترکیب واژگانی «الحدیث مع النساء» یا «محادثة النساء» در عصر نص، نشان میدهد که مراد از این تعبیر بیمبالاتی در روابط محرم و نامحرم و ارتباطات کلامی مردان با زنان بیگانه است و برای اشاره به این رفتار، الفاظ دیگری نیز به کار میرفته است.
در مورد گفتوگو با زنان که از عوامل دلمردگی شناخته شده، سؤالاتی وجود دارد؛ مراد از گفتوگو با زنان چیست؟ آیا این ویژگی مربوط به نوع زنان است و همه زنان، اعم از محرم و نامحرم و عالم و جاهل، را در بر میگیرد یا ناظر به روابط محرم و نامحرم است و مراد فقط گفتوگو و مجالست با زنان نامحرم است؟ از شرح و توضیح برخی از محدثان برداشت میشود که احتمال اول را ترجیح دادهاند (مازندرانی، 1382: 11/89؛ خوانساری، 1366: 3/301).
نقل سوم خصال حدثنا محمد بنالحسن رضی الله عنه قال حدثنا عبد الله بنجعفر الحمیری عن هارون بنمسلم عن مسعدة بنصدقة عن جعفر بنمحمد عن أبیه (ع) قال قال رسول الله (ص) أربع یمتن القلب الذنب علی الذنب و کثرة مناقشة النساء یعنی محادثتهن و مماراة الأحمق تقول و یقول و لا یرجع إلی خیر أبدا و مجالسة الموتی؛ فقیل له یا رسول الله (ص) و ما الموتی، قال کل غنی مترف (همان: 228).
شواهد احتمال دوم شواهدی وجود دارند که احتمال دوم را تقویت میکنند و نشان میدهند که محادثة النساء اشاره به یک الگوی رفتاری دارد که عبارت است از بیمبالاتی در ارتباط با نامحرم و گفتوگوهای غیر ضروری که احتمالا همراه با ریبه، مزاح و مفاکهه است و حدیث شریف از این گونه رفتار نهی میکند.