چکیده:
همچنان که افراد یک جامعه یکسان نیستند، راهکارهای اوقات فراغت آنان نیز متفاوت است. این پژوهش به دنبال یافتن الگوهای رفتاری جوانان به تفکیک دختر و پسر در فضای مجازی است. چگونگی گذران اوقات فراغت برای جوانان از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا الگوهای گذران اوقات فراغت در شناخت سبک زندگی افراد بسیار موثر است. بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از آن که گذران فراغت مجازی در بین جوانان چگونه بوده و تاثیر جنسیت بر آن چگونه است؟ برای پاسخگویی به این پرسش ضمن مراجعه به واقعیت، از مفاهیم نظری از قبیل میدان و منش در اندیشه بوردیو و نظریات کاستلز در باره جامعه شبکه ای استفاده شد. با توجه به ماهیت پژوهش، روش ترکیبی متوالی استقرایی انتخاب شد که ترکیب دو روش مطالعه میدانی و پیمایش است. ابزار گردآوری اطلاعات در مطالعه میدانی، مصاحبه نیمه ساخت یافته و بحث گروهی است و در بخش پیمایش، پرسشنامه ای با توجه به یافته های کیفی ساخته شد. روش نمونه گیری در بخش کیفی، نمونه گیری هدفمند و در پیمایش، نمونه گیری سهمیه ای بود. یافته ها نشان از عمومیت استفاده از فضای مجازی در بین جوانان دارد، اما علیرغم باز شدن فضا و تسهیل کنشگری دختران در فضای مجازی، وجود نوعی منش و ذائقه جنسیتی در میدان فضای مجازی مشاهده شد. به عبارت دیگر، ساخت جنسیتی در اوقات فراغت مجازی بازتولید شده است. افزایش امکانات، تاثیر چندانی در نحوه رفتار جوانان برای گذران اوقات فراغت در فضای مجازی ندارد، اگرچه تمایل به مصرف نمایشی و اوقات فراغت تظاهری در دختران و پسران دیده می شود، اما به لحاظ شکلی متفاوت است.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از آن که گذران فراغت مجازی در بین جوانان چگونه بوده و تاثیر جنسیت بر آن چگونه است؟ برای پاسخگویی به این پرسش ضمن مراجعه به واقعیت، از مفاهیم نظری از قبیل میدان و منش در اندیشه بوردیو و نظریات کاستلز در باره جامعه شبکه ای استفاده شد.
با رجوع به واقعیت از طریق مصاحبههای کیفی و بررسی مبانی نظری، میتوان برای پاسخ به پرسش آغازین پرسش های زیر را مطرح کرد: جوانان شهر تهران در زمان فراغت خود چه فعالیتهایی را در فضای مجازی انجام میدهند؟ بین نحوه گذران اوقات فراغت دختران و پسران در فضای مجازی چه تفاوتهایی وجود دارد؟ آیا با افزایش امکانات و دسترسی به منابع، تفاوت بین اوقات فراغت دختران و پسران کاهش مییابد و مرزهای جنسیتی کم رنگ میشود؟ تعریف مفاهیم 1 لازم به ذکر است که تعریف مفاهیمی که برای بخش کمی انجام شده است، بیشتر با توجه به مشاهدات کیفی و با رجوع ثانویه به نظریات انجام شده و لزوما از منابع نظری خاصی استخراج نشده است.
جدول 2: جدول دو بعدی رابطه جنس با دوست یابی در شبکههای اجتماعی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} دادههای جدول نشان میدهد که پسران به طور معناداری بیش از دختران در فضای مجازی به دنبال دوستیابی هستند، در حالی که تعداد دختران در گزینه "اصلا" بر پسران فزونی قابل توجهی دارد.
به عبارت دیگر، فضای مجازی به جوانان اجازه می دهد تا تمایزات طبقاتی را در نحوه گذران اوقات فراغت کاهش دهند، اما نکته آن است که جنسیت کماکان در این باره نقش آفرینی می کند.