چکیده:
این مقاله با هدف تبیین رابطه فعالیتهای ورزشی بر میزان انحرافات اجتماعی جوانان و همچنین با درنظر گرفتن متغیرهای واسط پیوند اجتماعی و پیوند افتراقی برای تبیین رابطه غیر مستقیم فعالیتهای ورزشی صورت گرفته است. مهمترین سوالاتی که در این پژوهش مورد پیگیری قرار میگیرد، به دو دسته تقسیم میشود: آیا فعالیتهای ورزشی بر میزان انحرافات اجتماعی تاثیرگذار هستند؟ فعالیتهای ورزشی به واسطه متغیرهای پیوند اجتماعی و پیوند افتراقی چه تأثیری بر میزان انحرافات اجتماعی دارند؟ روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسشنامه می باشد. برای برآورد اعتبار سؤالهای پرسشنامه، علاوه بر اعتبار صوری، از تحلیل عاملی تأییدی و برای تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است. در این پژوهش، نمونهای به تعداد 400 نفر از میان جوانان 15 تا 29 سال شهر تبریز نخست به شیوة نمونه گیری خوشهای و در مرحلة دوم، به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. فعالیتهای ورزشی(متغیر پیشبین) به انواع (منظم و نامنظم، سازمانیافته و غیرسازمانیافته، تیمی و انفرادی) و متغیر انحرافات اجتماعی(متغیر ملاک) نیز به ابعاد وندالیسم و اوباشگری، خشونت و پرخاشگری، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی و کجرویهای اخلاقی- فرهنگی تقسیم بندی شده بودند. یافتههای آماری نشان میدهد که بین نوع فعالیتهای ورزشی (منظم و نامنظم) و میزان هر یک از آنها، نوع فعالیتهای ورزشی تیمی و انفرادی، میزان پیوند اجتماعی و میزان دوستان منحرف با انحرافات اجتماعی رابطه معنیداری وجود دارد؛ اما بین نوع فعالیتهای ورزشی (سازمانیافته و غیر سازمانیافته) با انحرافات اجتماعی و بین میزان فعالیتهای ورزشی با پیوند اجتماعی و نیز بین میزان فعالیتهای ورزشی نامنظم با میزان دوستان منحرف رابطه معنیداری وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
به این ترتیب، تحقیقات و تئوریهای فوقالذکر نشان میدهد که فعالیتهای ورزشی میتواند زمینة بروز ناهنجاریها و انواع آسیبهای اجتماعی را کاهش دهد، اوقات بیکاری و فراغت جوانان را به نحو بهتر و مطلوبتری سامان دهد، امکان بروز خشونت و اختلاف را در سطح اجتماع و مناسبات اجتماعی - Mason and Wilson - Control Theory - Kreager - Snyder - Purdy and Richard پایین بیاورد، حس گذشت و جوانمردی را در روابط اجتماعی تقویت کند، و به طور کلی وضعیت روانی- اجتماعی جوانان را مطلوب و تحملپذیر نماید.
مبانی نظری پژوهش: در این تحقیق برای تبیین رابطه بین ورزش و انحرافات اجتماعی از نظریه پیوند اجتماعی هیرشی، پیوند افتراقی سادرلند، انرژی مازاد اسپنسر، نظریه فرایند متمدن شدن نوربرت الیاس (احساسات، حالات و خشونت) و تئوری رفتار محرکجویی استفاده شده است.
هیرشی در تحقیقات خود عناصر چهارگانه پیوند اجتماعی (وابستگی یا دلبستگی 3 ، تعهد 4 ، درگیری یا مشغولیت 5 و اعتقاد یا باور 6 ) را - ozbay - Booth, Farrell and Varano - Attachment - Commitment - Involvement - Belief برای مشارکت در فعالیتهای ورزشی افراد بکار برد: او در بعد سوم یعنی درگیری و مشغولیت معتقد است که برای تمرین و موفقیت در ورزشها افراد باید وقت بیشتری را به این کار اختصاص بدهند و این به معنای مشغولیت و درگیری بیشتر در فعالیتهای عرفی جوانان محسوب میشود که به نوبه خود زمان در دسترس برای رفتار ضد اجتماعی را کاهش میدهد (میشل 1 ،257:2003؛ کریگر،2007).