چکیده:
جوانان و نوجوانان در معرض الگوهای مختلفی قرار دارند که بررسی این الگوها، به شناسایی بهتر و دقیق تر وضعیت آنان کمک خواهد کرد. دراین پژوهش پیمایشی، الگوهای انتخابی نوجوانان (14-18سال) و جوانان (19- 29سال) دختر و پسر و نیز عوامل زمینه ای موثر بر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در بین نظریههای روانشناسی، رویکرد یادگیری شناختی- اجتماعی بندورا تبیین قابل توجهی از روند الگوپذیری ارائه میدهد. جامعه آماری این پژوهش شامل نوجوانان و جوانان شهر شیراز بود. حجم نمونه، با استفاده از جدول لین، با سطح اطمینان 95 درصد و پایایی 3 درصد، 895 نفر از جوانان و نوجوانان 14-29 سال برآورد گردید که افراد براساس نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. به منظور بررسی اولویتهای الگوهای جوانان و نوجوانان، از پرسشنامه محقق ساخته با 26 عنوان الگوهای داخلی و خارجی استفاده شد. پس از بازنگری پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و مشاور طرح، پرسشنامه در سطح شهر توزیع گردید.
براساس تحلیل عاملی، الگوها بر 5 دسته تقسیم گردیدند که در مجموع 72/ 60درصد از واریانسکل پرسشنامه راتبیین میکردند. نتایج نشان داد الگوهای انتخابی پاسخگویان به ترتیب عبارتاند از: اعضای خانواده؛ الگوهای علمی- ادبی؛ دوستان- آشنایان؛ الگوهای اجتماعی و الگوهای هنری- ورزشی- افسانهای. ضریب آلفای کرونباخ برای الگوهای اجتماعی90/ 0، الگوهای هنری- ورزشی- افسانهای 84/ 0، الگوهای علمی-ادبی86/ 0، الگوهای خانوادگی71/ 0 والگوهای دوستان-آشنایان 49/ 0میباشد. بر اساس نتایج، تفاوتهایی میان دو گروه سنی جوان و نوجوان و نیز جنسیت مشاهده گردید. عوامل زمینه ای سطح تحصیلات فرد، درآمد خانواده، وضعیت تاهل، منزلت شغلی پدر و تحصیلات مادر نیز برانتخاب نوع الگوها تاثیرگذار بودند.