چکیده:
این مقاله عوامل موثر برچگونگی کنشهای اقتصادی عربستان را درحین و بعد ازمذاکرات برجام درخلال سالهای 2016-2013 بر اساس نظریه بازیهای اقتصادی «توماس شیلینگ» و با استفاده از روش اسنادی بررسی میکند و فرضیه آن است که روند مذاکرات و اجرای برجام با تغییر در نقش و گسترش نفوذ منطقهای ایران به چالش مهم روابط ایران و عربستان بوده، تبدیل شده است. مهمترین یافته این مقاله آن است که عربستان سعودی به لحاظ ترس از بازخوردهای مذاکرات هستهای و در نتیجه اجرایی شدن مفاد توافقنامه برجام که احتمالا امکان تغییر جایگاه سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در سطح منطقهای و بینالمللی را در پی خواهد داشت، موجب شده تا عربستان به عنوان یک کنشگر نفتی قدرتمند در اوپک، درخلال سالهای 2016-2013 با روند افزایشی تولید فراتر از نیاز بازار جهانی، میزان تولید نه میلیون و یکصدوچهل هزار بشکهای ژوئن 2013 را به میزان ده میلیون و هفتصد و بیست هزار بشکهای در نوامبر2016 با هدف مقابله جدی با ایران برساند، به نحوی که تصمیم عربستان درافزایش تولید نفت بیش از نیاز بازار جهانی، چالشهایی در طرحها و برنامههای ایران به خصوص بازتابهای مثبت ناشی ازتوافقنامه برجام را ایجاد کرده است.
خلاصه ماشینی:
مهم ترین یافته این مقاله آن است که عربستان سعودی به لحاظ ترس از بازخوردهای مذاکرات هسته ای و در نتیجه اجرایی شدن مفاد توافقنامه برجام که احتمالا امکان تغییر جایگاه سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در سطح منطقه ای و بین المللی را در پی خواهد داشت ، موجب شده تا عربستان به عنوان یک کنش گر نفتی قدرتمند در اوپک ، درخلال سال های ٢٠١٦-٢٠١٣ با روند افزایشی تولید فراتر از نیاز بازار جهانی، میزان تولید نه میلیون و یکصدوچهل هزار بشکه ای ژوئن ٢٠١٣ را به میزان ده میلیون و هفتصد و بیست هزار بشکه ای در نوامبر٢٠١٦ با هدف مقابله جدی با ایران برساند، به نحوی که تصمیم عربستان درافزایش تولید نفت بیش از نیاز بازار جهانی، چالش هایی در طرح ها و برنامه های ایران به خصوص بازتاب های مثبت ناشی ازتوافق نامه برجام را ایجاد کرده است .
١ مطلب فوق نشان میدهد عربستان برای مقابله و جلوگیری از احتمال تغییر جایگاه ایران در منطقه ، فعالانه درتصیم گیریهای اوپک وارد شده تا به این صورت بتواند به نتایج دلخواه برسد بنابراین در این راستا مطالعات نشان می دهد عربستان به عنوان یک کنش گر نفتی اقدامات مختلف ومتفاوتی از جمله اقدام به افزایش تولید نفت در برابر ایران انجام داده است که در راستای تحلیل بهتر موضوع ، به نمونه هایی از این دست کنش ها در قالب سناریوهای زیر اشاره میشود.
هندرسون در این مقاله معتقد است در طول جنگ های نیابتی در خاورمیانه و درگیریهای لفظی دررسانه ها، عربستان سعودی از نفت خود به عنوان یک سلاح برای محدود کردن منافع اقتصادی ایران از برجام و برانگیختن خشم تهران استفاده می کند.