چکیده:
«هویت» یک مقوله پیچیده و در عین حال اساسی¬ترین مفاهیم زندگی بشر است. نوجوانان و جوانان با مساله شکل¬گیری هویت روبه¬رو هستند. نوجوانانی که در محیط مهاجرت زندگی می¬کنند، به گونه طبیعی در فضای فرهنگی کشور میزبان نفس می¬کشند. فضای فرهنگی کشور میزبان، براساس نیازهای جامعه¬ی میزبان مهندسی می¬شود که به¬ طور طبیعی تمام نیازهای فرهنگی فرزندان مهاجرین تامین نمی¬شود. عدم تامین این نیازها ممکن است به بی¬هویتی و پیامدهای جبران ناپذیر آن منجر گردد. در این تحقیق به بررسی تعداد 40 نفر از دانش¬آموزان دبیرستانهای قم به گونه تصادفی سده پرداخته شده که با استفاده از جداول درصدی براساس مقیاس سنجش نگرش «لیکرت»، اطلاعات تجزیه و تحلیل گردیده و نتایج حاصله از آن نشان می¬دهد که فرایند هویت¬یابی فرزندان مهاجر با مشکل اساسی روبه¬¬رو است. پس ضرورت جدی دارد که کانون¬های فرهنگی در محیط مهاجرت براساس قوانین کشور میزبان ایجاد شود و نیاز فرهنگی مهاجران را برآورده کنند.
خلاصه ماشینی:
به نظر میرسد فضای فرهنگی کشور میزبان بخشی از نیازهای فرهنگی فرزندان مهاجرین را بیپاسخ گذاشته و فرایند هویتیابی به صورت طبیعی و کامل انجام نمیپذیرد که ممکن است به بیهویتی و ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی منجر شود.
(علی اکبر دهخدا، 1337: 347) آقای اریکسون که نام او با «هویت» پیوندی عمیق دارد مینویسد: «هویتی که نوجوان در صدد است تا بهطور روشن با آن مواجه شود این است که «او کیست؟» نقشی که باید در جامعه ایفا نماید چیست؟ آیا او یک کودک است یا بزرگسال؟ آیا او توانایی آن را دارد که روزی به عنوان یک همسر یا پدر یا مادر باشد؟ آیا او علیرغم نژاد، مذهب یا زمینههای ملی که او را از نظر مردم کم ارزش جلوه میدهد، احساس اعتماد دارد؟» (محمدرضا شرفی، 1383: 44) از جهت تعریف عملیاتی «هویت» میتوان چنین گفت: - «هویت چارچوبی است که افراد از آن استفاده میکنند تا تجارب زندگی خود را بر اساس آن تفسیر، و معنا و نیز اهداف زندگی خود را تعیین کنند.
پس از بررسی پاسخنامهها و تجزیه و تحلیل و متغیرسازی برای کمی کردن موارد کیفی، اطلاعات جمعبندی شده و نتایج آن در جدول ذیل به این شرح است: (رجوع شود به تصویر صفحه) بنابراین، یافتههای تحقیق نشان میدهد که نوجوانان و جوانان مهاجر دچار آسیب هویتی گردیده و عوامل گوناگون هویتسازی و فضای فرهنگی کشور میزبان نمیتواند نیازهای فرهنگی این قشر از جامعه مهاجر را تأمین نماید.