چکیده:
چکیده:در پژوهش پیشرو دو حرفاضافه زبان کردی سورانی læ, bæ در چارچوب معناشناسی شناختی موردپژوهش قرارگرفته است. معناشناسی شناختی رویکرد ویژه به چندمعنایی حروف اضافه داشته و یکی از الگوهای موفق در این چارچوب، الگوی "چندمعنایی قاعدهمند" تایلر و ایوانز(2003)است. آنچه این پژوهش را متمایز میسازد وجود پایانههای ,æwæ ،dɑ در پایان گروه اسمی مدخول دو حرف læ, bæ است که موجب پیدایش چهار پیرااضافه شده است.حرف læ دارای 15 معنی است که معنی اولیه آن "مبدأ/منشأ" است. پیرااضافه læ…æwæ خاص معنی اولیه و خوشه استعاری آن، پیرااضافه læ…dɑ خاص معنی خوشه ظرفیت و صورت منفرد læ خاص سایر معانی. حرف bæ دارای 12 معنی متمایز است و معنی اولیه آن "الصاق" است. پیرااضافه læ…æwæ خاص معنی الصاق و معانی استعاری آن است و پیرااضافه bæ…dɑ خاص خوشه ظرفیت است و همچنین صورت منفرد حرف اضافه bæ خاص سایر معانی است.
خلاصه ماشینی:
معنيشناسي شناختي رويکرد ويژه به چندمعنايي حروف اضافه داشته و يکي از الگوهاي موفق در اين چارچوب ، الگوي «چندمعنايي قاعده مند» تايلر و ايوانز (٢٠٠١، ٢٠٠٣) ايوانز و تايلر (٢٠٠٤) است که معيارهاي مشخصي را براي تعيين معاني متمايز حروف اضافه و تعيين معني اوليه آن معرفي کرده اند و بر داده هاي بسياري از زبان ها من جمله زبان فارسي اعمال و مورد تأييد واقع شده اند.
دبير مقدم (١٣٩٢، ج ٢: ٦٠٥) در پژوهش رده شناختي که بر روي زبان هاي ايراني انجام داده در بخش رده شناسي حروف اضافه کردي سنندج و بانه چنين ميگويد: «اين نکته شايان تأمل و توجه است که داشتن يا نداشتن پيرااضافه مؤلفه اي است که در مطالعات رده شناختي مربوط به ترتيب واژه ها يا ناديده گرفته شده يا دست کم بايد گفت هيچ گاه نشان داده نشده که تعيين کننده نميباشد.
در اين ٦ معني و امثال و شواهدي که براي آنها ذکر گرديد نکته ايي حائز اهميت نهفته است و آن اينکه حرف اضافه læ در زبان کردي سوراني مجهز به پايانه æwæ است که هرگاه læ در معني مبدأ و منشأ و معاني استعاري آن به کار رود در پايان گروه اسمي مدخول آن ، پايانه æwæ ميآيد؛ يعني حضور اين پايانه خود دليل صوري است بر اينکه پيرااضافه : æwæ ...
يافته هاي اين پژوهش گوياي آن هستند که بر اساس معيارهاي ارائه شـده در «الگـوي چنـدمعنايي قاعده مند» حرف اضافه læ از ١٥ معني مجزا و متمايز برخوردار است که معني اوليه آن عبارت اسـت از معنـي «مبدأ/منشأ» و پيرااضافه æwæ..