چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی رابطه «نقش جنسیتی» و «تیپهای شخصیتی» A و B زوجین با «کارآمدی خانواده» انجام شد. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری طلاب پایههای 5 تا 7 شهر قم در سال تحصیلی 1394−1395 و همسران آنها بودند. 240 نفر شامل 120 زوج با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند و به سه پرسشنامه «نقش جنسیتی بم» BSRI، «تیپ شخصیتی A و B روزنمن و فریدمن» و «کارآمدی خانواده صفورایی» S.FEQI پاسخ دادند. تحلیل دادهها با آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که «نقش جنسیتی آندروژنی» و «کارآمدی خانواده» رابطه معنادار مثبت دارند؛ «نقش جنسیتی نامتمایز» و «کارآمدی خانواده» رابطه معنادار منفی دارند؛ «نقشهای جنسیتی متمایز» اعم از مردانه و زنانه با «کارآمدی خانواده» رابطه معناداری ندارند؛ بین «تیپ شخصیتی B» و «کارآمدی خانواده» رابطه معنادار مثبت وجود دارد و بین «تیپ شخصیتی A» و «کارآمدی خانواده»، رابطه منفی معنادار وجود دارد.
The purpose of this study was to investigate the relationship of the couples' gender roles and personality types A & B with the family efficiency. This correlational study is a descriptive research. The population was the 5-7 grade religious students and their spouses in the city of Qom in 2015-2016. 240 students including 120 couples were selected by the cluster sampling and responded to the Bem Sex Role Inventory (BSRI), personality types A & B (Rosenman & Friedman) questionnaire, and Safurayi Family Efficiency Questioner based on Islamic view (SFEQI). The Pearson correlation test showed that there is a positive and significant relationship between the Androgenic gender role and the family efficiency. There is a negative and significant relationship between indistinct gender role and the family efficiency. The distinct gender roles including masculine and feminine do not have a significant relationship with the family efficiency. There is a positive and significant relationship between the personality type B and the family efficiency and a negative and significant relationship between the personality type A and the family efficiency
خلاصه ماشینی:
پس بهطور کلی تعیین حجم نمونه میتواند بین 5 تا 15 مشاهده به ازای هر متغیر اندازهگیری شده باشد (هومن، 1393، ص22)؛ از این رو با توجه به تعداد متغیرهای موجود (کارآمدی خانواده شامل بعد حقوقی، اخلاقی و بینشی، تیپ شخصیتی شامل تیپ A و تیپ B و نقش جنسیتی شامل مردانه، زنانه، خنثی و آندروژنی) حجم نمونه 240 نفر شامل 120 زوج تعیین شد.
براساس یافتههای پژوهش میتوان گفت این پرسشنامه دارای روایی و پایایی بالا بوده و عوامل منسجمی از آن بهدست میآید که میتوان با کاربرد آن، کارآمدی خانواده را براساس منابع اسلامی مورد مطالعه قرار داد و در پژوهشهای آتی از آن استفاده کرد.
نتایج این بخش پژوهش با پژوهشهای فراوان پیشین زیر همسو است: پژوهش خانیمجد (1391) نشان داد باورهای جنسیتی با عملکرد خانواده رابطه معنادار دارد؛ همچنین یلسما و براون (1985) نشان دادند که همسران آندروژنی بهتر از دیگران قادر به مدیریت تعارضاتشان هستند و نقش جنسیتی بهتر از جنسیت زیستی میتواند پیشبینیکننده رفتارهای ارتباطی زوجین باشد و نیز در پژوهش رادلاو (1983) افراد آندروژنی در مورد رابطه جنسی عملکرد بهتری داشتند.
همچنین بنابر نتیجه دومی که در مورد فرضیه اول بهدست آمد، گفته شد که نقش جنسیتی نامتمایز با کارآمدی خانواده رابطه معنادار منفی دارد که این نتیجه با بخش آخر نتایج پژوهش یلسما و براون (1985) هماهنگ است که نشان داد همسران نامتمایز کمتر از دیگران قادر به مدیریت تعارضاتشان هستند؛ همچنین نامتمایزها نسبت به افراد مردانه و یا زنانه احساسات مثبت کمتر، انرژی پایینتر در انجام وظایف و میل به کنترل کمتری را نشان دادهاند و نیز جنسیت مردانه در این زمینهها از جنسیت زنانه بهتر بودند و جنسیت آندروژن بالاترین نمره در این زمینهها را داشتهاند.