چکیده:
تصویر هنری از اصول مهم مباحث زیبایی شناسی است،و به وسیله آن زیبایی‌های هنری متون ادبی یا کارهای هنری را با تصویرسازی از اندیشه‌ها و احساسات درونی هنرمند، به ساختارهای هنری بیرونی می‌توان انتقال داد. سبک تصویر هنری در قرآن کریم، تصاویری زنده، پویا و خیره کننده‌ای دارد و با تصاویر هنری بشری از نظر تأثیرگذاری و سازندگی یا از نظر لفظ و محتوا متمایز است. هدف ازپژوهش در تصویر هنری وکارکرد بلاغی آن بیان اهداف، آثار و نتایج تصاویر هنری درآیات قرآنی است. آثار و کارکردهای تصاویر هنری در آیات قرآنی در ابعاد گسترده تر از این تصاویر برای بیان اندیشه دینی که محور اساسی و ثابت هدایت بخشی انبیاء در طول تاریخ بشریت است، قابل بررسی است. کارکرد این هدف را در استفاده از تشبیهات، استعاره ها و کنایات قرآنی و در آیات کریمه مختلفی می توان مشاهده نمود. کارکرد استفاده از فنون ادبی در تصویرگری آیات برای توضیح، تبییین، تأکید و رسایی معانی و اندیشه هایی است که با بافت های جملات ارتباط کامل یافته و تصاویر این اندیشه ها و معانی آن را می توان از خلال روابط منسجم آیات مشاهده کرد. دراین مقاله با آوردن شواهد مختلفی از آیات جزء سی قرآن کریم در قالب بیان کارکردهای بلاغی رابطه تنگاتنگ کارکردهای این تصاویرهنری را با اندیشه وواقعیت موجود دردرون آیات قرآنی بررسی می کنیم.
خلاصه ماشینی:
» (همان، 348) بنابراین تصویر هنری، ساختاری بیرونی است که مظهر و تجلی گاه اندیشه‌ها و رمزهای درونی گوینده می‌شود و در این تصویرگری تعمق و تفکر مخاطب برای بازشناسی مفاهیم انتزاعی به کار رفته در آن لازم است؛ زیرا گاهی در یک تصویر هنری هماهنگی بین معانی و تو در تویی بین الفاظ آن چنان محکم و متناسب است که با یک نگاه سطحی به عمق اندیشه و بافت بیانی آن نمی‌توان رسید.
(راغب، 1387: 51-64) در کتب نقد زبان عربی برای ارایۀ صحیح و بدون نقص تصاویر هنری زیبا، اصول و ابعادی بیان شده است که مهم ترین آن‌ها در ارتباط با تصاویر هنری آیات قرآنی عبارتند از: - اصل وحدت و انسجام لفظ با معنا ؛ - اصل تقویت و تأکید برسخن؛ - اصل ابداع و تازگی در بیان تصاویر؛ - اصل ایجاز و الهام بخشی در سخن؛ - اصل ریتم و آهنگ واژگان؛ - اصل محتوا و ساختار جملات.
(مطعنی، 1388: 184)، در نتیجه، فواصل سوره های کوتاه با معانی کلی فضای تصویر شده در آیات هماهنگ است، زیرا فاصله ها تابع معنا هستند، چنان که با حرکت ریتم و موسیقی آیات، نظم جمله و بافت کلی صحنه در تصاویر مختلف هماهنگ و مرتبط می شود، مانند حذف ضمیر مخاطب در آیۀ «ما ودعک ربک و ما قلی » (ضحی/3)، "[که] پروردگارت تو را وانگذاشته، و دشمن نداشته است "با موضع تسلی بخشیدن به پیامبر اسلام (ص) تا معنای طرد و بغض در «قلی» مستقیما به پیامبر خطاب نشود واز طرفی حرکت موسیقیایی آخراین آیه به آیات قبل و بعد از خودش متناسب باشد.
کلیدواژه ها:
کارکرد
،
تصویرهنری
،
تمهیدات و موضوعات بلاغی
،
آیات جزء سی ام قرآن
(
, 
, 
)
