چکیده:
اگرچه بیشتر اطلاعات بهدستآمده از بقایای زیرآب در نتیجۀ فعالیتهایی است که هدف اولیۀ آنها میراث فرهنگی زیرآب نبوده، با وجود این، کنوانسیون 2001 یونسکو در اساس برای پرداختن به فعالیتهایی که بهطور تصادفی بر میراث مزبور اثر میگذارند، طراحی نشده است. تنها مادۀ 5 کنوانسیون بهصراحت به این موضوع پرداخته و در چند مقررۀ دیگر بهطور تلویحی به این فعالیتها اشاره شده است. در مناطق دریایی تا 12 مایل از خط مبدأ، این دسته از فعالیتها تحت پوشش مقررات حفاظتی کنوانسیون مزبور قرار ندارند و در نتیجه همچنان ذیل مقررات عام کنوانسیون 1982 قرار میگیرند. اما در مناطق دریایی فراسوی 12 مایل، در عمل هر گونه فعالیتی میتواند سازوکارهای گزارشدهی، اطلاعرسانی و محافظت را فعال کند، بنابراین از این نظر تمایزی میان نوع فعالیتهای دولتها در این مناطق دریایی وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
نوشـتار پـيش رو در پـي پاسـخ بـه ايـن پرسش هاي اساسي است که رويکرد کنوانسيون يادشده در خصوص فعاليـت هـايي کـه بـه طـور تصادفي بر ميراث مزبور اثر مي گذارند، چيست ؟ و چگونـه از ميـراث فرهنگـي زيـرآب در برابـر اين گونه فعاليت ها محافظت کرده است ؟ تمـايز ميـان «فعاليـت هـاي معطـوف بـه ميـراث فرهنگـي زيـرآب » و «فعاليت هايي که به طور تصادفي بر ميراث فرهنگي زيرآب تأثير مـي گذارند» در پيش نويس اوليـۀ کنوانسـيون ٢٠٠١ يونسـکو بـراي محـدود کـردن دايـرة اجـراي مقـررات کنوانسيون يادشده از اصطلاح «فعاليت هاي مؤثر بر ميراث فرهنگي زيرآب » استفاده شـده بـود (٥٣١ :٢٠٠٢ ,Forrest).
». همان گونه که مشاهده ميشود در هر دو بند به صراحت از «فعاليت هاي معطوف به ميراث فرهنگي زيرآب » سخن رفته و اشاره اي به ساير فعاليت ها نشده اسـت ، بـه غيـر از مفـاد مـادة ٥ کنوانسيون يونسکو که در اين خصوص قابل اجرا خواهد بود، از آنجـا کـه چنـين تمـايزي ميـان فعاليت هاي مرتبط با ميراث فرهنگي زيرآب در کنوانسيون ١٩٨٢ حقوق درياهـا وجـود نـدارد، دولت هاي ساحلي عضو کنوانسيون مزبور، مطابق مقررات آن ، نه تنها همچنان صلاحيت تنظيم و تجويز اين فعاليت ها را در آب هاي داخلي، آب هاي مجمـع الجزايـري و دريـاي سـرزميني خـود خواهند داشت ، بلکه طبق بند ١ مادة ٣٠٣ موظف اند از اشياي داراي ماهيت باسـتان شـناختي و تاريخي واقع در اين مناطق در برابر فعاليت هايي که به طور تصادفي بر آنها تأثير ميگذارند، نيـز 1 محافظت و حمايت کنند.