چکیده:
قانون مجازات اسلامی مصوب 92/2/1، که تحت عنوان «قلمرو اجرای قوانین جزایی در مکان» در واقع به تعیین «قلمرو مکانی اعتبار قوانین جزایی» ایران پرداخته، نسبت به قانون مجازات اسلامی 1370 تغییراتی نموده است که میتوان از آنها به عنوان تحولات قانون جدید نام برد. با این حال، برخی از این تحولات در واقع بازگشت به قانونی چهل ساله یعنی قانون مجازات عمومی اصلاحی 1352 به شمار میرود به گونهای که این امر مانع از آن است که بتوان از همه تغییرات قانون جدید به عنوان نوآوری یاد نمود. مهمترین بازگشت قانون جدید به قانون سال 1352 شناسایی محدود اعتبار احکام کیفری بیگانه در ایران است که با وجود محدودیتهای آن باید آن را به عنوان نقطۀ عطف توسعه همکاریهای قضایی با همه کشورها، نه فقط کشورهای طرف قرارداد همکاری، به فال نیک گرفت. مهمترین نوآوریهای قانون جدید نیز اعلام صلاحیت شخصی انفعالی (منفی) برای رسیدگی به جرایم ارتکابی علیه اتباع ایرانی در خارج از کشور و نیز ایجاد زمینه شناسایی عرف بینالمللی به عنوان منبع موجد صلاحیت جهانی دادگاههای ایران است.
خلاصه ماشینی:
با اين حال، در مقايسه با اصول شناخته شده حقوق جزاي بين الملـل کـه صـلاحيت شخصي را صلاحيتي فرعي و تبعي مي داند٧، چند ايراد متوجـه مـاده ٧ قـانون مجـازات اسلامي بود: اولا شرط مجرميت مضاعف (يا جرمانگاري متقابل )، يعني لزوم جرم بودن عمل بر طبق قانون محل وقوع جرم، ناديده گرفته شده بود، ثانيا اين ماده علـي الاطـلاق شامل هر جرمي اعم از مهم و کم اهميت (از قتل عمد تا رانندگي بدون پروانه ) مي شـد و از اين نظر تفکيکي به عمل نيامده بود، ثالثا ماده مزبور نسبت به فرضي که در آن تبعه ايراني قبلا به خاطر همان جرم در خـارج از کـشور محاکمـه شـده ، سـاکت بـوده و از شناسايي قاعده منع محاکمه مجدد امتناع ورزيده بود.
Résolution du 3e Congrès international de droit pénal, Parlerme, 1935, citée par: Koering-Joulin et Huet, "Compétence des tribunaux répressifs et de la loi pénale française".
Bouzat, “Les effets internationaux de la sentence pénale,” 96; Levasseur et Decocq, “Jugement étranger, (matière pénale)”; Koering-Joulin et Huet, “Effets en France des décisions répressives étrangères”; Lombois, Droit pénal international, nº 396; Mc Clean, International co-operation in civil and criminal matters, 365.
Résolution du 3e Congrès international de droit pénal, Parlerme, 1935, citée par: Renée KOERING-JOULIN et André HUET, "Compétence des tribunaux répressifs et de la loi pénale française (infractions commises à l'étranger).