چکیده:
در شرایط جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ و فناوری ، جذب دانشجویان خارجی موجب مشارکت فعال در روند جهانی تولید علم و تسهیل انتقال فناوری و غنی شدن فرآیند آموزش می شود. امروزه عواملی چون ظهور آموزش عالی به مثابه یک کسب و کار و نقش کلیدی دانش آموختگان خارجی در توسعه فرهنگی و اجتماعی کشورهای مبداء و تاثیر تحرک و جابه جایی دانشجویان در ارتقاء سرمایه انسانی باعث توجه به مزیت های پنهان جذب دانشجویان خارجی شده است. همچنین نقش آموزش چند فرهنگی در غنا بخشیدن به آموزش ها و ارتقای برابری، احترام، پذیرش و فهم متقابل فرهنگ ها اهمیت بین المللی سازی آموزش عالی را مضاعف کرده است.با وجود این که در دو دهه اخیر تعداد دانشجویان خارجی جهان 2.3 برابر شده و کشورهای منطقه نیز در یک رقابت جدی برنامه های بلند پروازانه ای برای جذب دانشجویان خارجی تدارک دیده اند، در کشور ما نوعی بی تصمیمی و خلاء راهبرد کلان ملی در این زمینه مشهود است. مقاله حاضر می کوشد با مطرح نمودن تجارب مختلف جهان بویژه کشورهای منطقه، الگوهای مختلف و انواع تلاش های جاری در این زمینه را معرفی نماید. سپس از طریق انجام یک مطالعه اکتشافی-پیمایشی نظرات خبرگان، متخصصان و مدیران آشنا با موضوع پیرامون گزینه های مختلف راهبردی از طریق برجسته سازی اولویت های مورد نظر آنان تدوین شده است.یافته های این مطالعه بیانگر اولویت تمرکز بر رقابت منطقه ای (در مقابل خط شکنی در عرصه جهانی و یا حفظ وضع موجود) با تمرکز بر محوریت پژوهش و فنآوری در جذب دانشجویان خارجی است.خبرگان پیرامون «راهبرد پذیرش دانشجو» جذب دانشجویان شایسته (در مقابل جذب نخبه و یا سیاست درهای باز) را توصیه نموده اند. همچنین ارکان اصلی راهبرد ایرانی از نظر پاسخگویان عبارتند از: تمهید زیست بوم مناسب علمی و رفاهی، ارائه کیفیت بالای آموزش، آموزش انعطاف پذیر و ارائه خدمات آموزشی ارزان.
خلاصه ماشینی:
٣ برابر شده و کشورهای منطقه نیز در یک رقابت جدی برنامه های بلند پروازانه ای برای جذب دانشجویان خارجی تدارک دیده اند، در کشور ما نوعی بی تصمیمی و خلاء راهبرد کلان ملی در این زمینه مشهود است .
تعداد دانشجویان خارجی برخی کشورهای آسیایی رقیب ایران (رجوع شود به تصویر صفحه) دولت سنگاپور به عنوان یک راهبرد، برای تحقق هدف بلندمدت سال ٢٠١٥ مندرج در جدول بالا ،برای جذب استعدادهای درخشان به دانشگاه ها سوبسید پرداخت می کند اما راهبرد امارات تبدیل شدن به قطب ١علمی – فرهنگی خاورمیانه است .
(گی ،١٩٩٤) برخی متخصصان این نوع آموزش راتغییر شایستگی مؤسسات آموزشی مشتمل بر ارزشهای اساسی ، تنظیمات رویه ای، برنامه های درسی ، محتوای آموزشی ، ساختار سازمانی و سیاست های آموزشی دولت به سوی بازتاب دادن چندگانگی فرهنگی دانسته اند(گی ،١٩٩٤) دیگران از آن بدین گونه تعبیر می کنند :نهادینه شدن فلسفه چندگانگی فرهنگی در سیستم آموزشی که بر مبنای مساوات و برابری، احترام، پذیرش و فهم متقابل و تعهد اخلاقی به عدالت اجتماعی پایه گذاری می شود (باپتیست ،١٩٧٩ در: گی ،١٩٩٤) یکی از راههای آموزش چند فرهنگی افزایش جذب دانشجویان خارجی به منظور شکل دهی به ترکیب جمعیت دانشجویی است .
یافته های بخش اسنادی و آماری این مطالعه نشان داد سهم یک دهم درصدی دانشجویان خارجی در ایران نه تنها در مقایسه با کشورهای دارای نظام آموزش عالی پیشرفته بسیار اندک است ، بلکه با توجه به رقابت منطقه ای در سند چشم انداز نیز و در مقایسه با کشورهای آسیایی چون مالزی، سنگاپور، ترکیه و امارات متحده عربی غیر قابل قبول است .