چکیده:
مشاوران مدارس در خط مقدم ارتباط با داوطلبان آزمون سراسری بوده و با نیازها، مسائل و مشکلات آنها کاملا آشنا هستند. دانشآموزان دبیرستانی و پیشدانشگاهی مشاوران را اولین منبع اطلاعاتی قابل اعتماد میدانند و بسیاری از مسائل و مشکلات خود را با ایشان در میان میگذارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نظرات مشاوران مدارس در خصوص نیازها، مسائل و مشکلات داوطلبان آزمون سراسری در فرایند انتخاب رشته است. بر این اساس دادههای تحقیق با روش تصادفی طبقهای از نمونهای به حجم 143 نفر مشاور دبیرستان و پیشدانشگاهی از سازمانهای آموزش و پرورش 25 استان کشور انتخاب و با استفاده از دو ابزار پرسشنامه محقق ساخته باز پاسخ و پرسشنامه مقایسه زوجی جمعآوری گردید. نیازها و مشکلات داوطلبان و راههای رفع آن در قالب سه سوال پژوهشی مورد بررسی قرار گرفت. دادههای جمعآوری شده در دو مرحله تحلیل شد که نتایج نشان داد: نیازهای داوطلبان از نگاه مشاوران به ترتیب اولویت عبارتند از: آگاهی از امکان اشتغال در هر یک از رشتههای تحصیلی، آشنایی با رشتهها و دانشگاهها، وجود مراکز مشاوره کنکور و مشاوران کاردان، آشنایی با چگونگی انتخاب رشته، اطلاع رسانی در خصوص انتخاب رشته، دوری از عوامل اضطرابزا و دسترسی به انتخابهای داوطلبان سال های گذشته. مشکلات مورد نظر مشاوران عبارت بود از: عدم آشنایی با رشتهها و آینده شغلی و تحصیلی رشته انتخابی، محدودیتهای انتخاب (علاقه، والدین، نمره و رتبه، جدا شدن از خانواده و ...)، محدودیت دسترسی به مراکز انتخاب رشته و مشاوران مجرب، عدم وجود اطلاعات کافی در مورد رشتهها و امکانات موجود در دانشگاهها، عدم اطلاع از نکات فنی انتخاب رشته، مشکل اطلاعرسانی و آموزش جهت انتخاب رشته، عدم اطلاع از رتبه و نمره داوطلبان سال های گذشته.
خلاصه ماشینی:
سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است کـه مشـاوران مـدارس تـا چـه حـد در فراینـد انتخاب رشته دانش آموزان نقش دارند؟ بررسی ادبیات موضوع نشان می دهد ایـن نقـش بـا وجود پررنگ بودن به دلایل مختلفی که بعدا مورد بحث قرار می گیرد هنوز جایگاه خـود را پیدا نکرده و مشاوران مدارس پیش دانشگاهی در ارائه خدمات به داوطلبان ازمون سراسـری ناتوان هستند (زین آبادی و همکاران، ١٣٨٤؛ کیامنش و موسی پور، ١٣٧٦؛ صافی ، ١٣٨٣).
با توجه به اینکه جمع آوری دادهها در دو مرحله صورت گرفته و موضوع آشنایی مشاوران مدارس با آزمون سراسری در پژوهش دارای اهمیت اساسی در انتخاب نمونه پژوهش بوده لذا تعداد افراد مورد بررسی با توجه به حجم جامعه محاسبه نشده و از فرمول z برای این امر کمک گرفته شده است .
سؤال پنجم : راهکارهای مشاوران مدارس پیش دانشگاهی برای رفع مشکلات و نیازهـا کدامند؟ برای پاسخ به سؤال بالا نظرات مشاوران در مورد " پیشنهادات برای بهبود فرایند انتخاب رشته " مورد بررسی قرار گرفته که نتایج آن در جداول زیر خلاصه شده است : جدول شماره ٧.
نتایج پژوهش حاضر و تجربه سایر کشورها در خصوص آماده کردن داوطلبان برای ورود به آمـوزش عـالی مـا را بـه ایـن مهـم سـوق می دهد که "مشاوران مدارس به عنوان افرادی که در خط مقدم ارتباط بـا داوطلبـان آزمـون سراسری هستند باید خودشان از دانش و مهارت کافی در این خصوص برخوردار باشند تـا بتوانند دیگران را راهنمایی کنند".
Fujita, Teruyuki (2011), “The Current State and Future Tasks of Japan Careers Education promotion policies”, Japan labor Review, Vol. 8, No. 1 National Association of College Admission Counselors (NACAC), (2004), “About NACAC.