چکیده:
آموزش عالی در جامعه معاصر از سوی دو گرایش متعارض به سوی شغل گرایی و حرفه گرایی کشیده می شود. این مقاله با تفکیک مفاهیم حرفه و شغل به بررسی ریشه های شغل گرایی و حرفه گرایی در دوران مدرن و نسبت آن ها با آموزش عالی می پردازد. پس ازاین مرور مفهومی، تاثیر تحولات دهه های پایانی قرن بیستم بر پیدایش دو مفهوم شغل گرایی و حرفه گرایی بررسی می شود. هدف این مقاله واکاوی در ابعاد مختلف حرفه گرایی جدید و بررسی پیامدهای این مفهوم در سازمان اجتماعی و محتوای معرفتی حرفه ها در آینده نزدیک است. به این دلیل مفاهیم حرفه گرایی جدید و سیاست حرفه گرایی و انواع مدل های مرتبط با آن مطرح می شوند و سرانجام مدل چهاروجهی و تعاملی حرفه گرایی به بحث گذاشته می شود.
نتیجه گیری نهائی مقاله بر اهمیت حرفه گرایی جدید در برابر شکل گرایی جدید تاکید دارد. شکل گرایی جدید تحت تاثیر ضرورت های تازه، آموزش را با تهدید گسترش رویه های مکانیکی، فایده گرایی و کمیت گرایی صرف و دانش آموختگان را نیز با تهدید گسترش رویکردهای غیر انتقادی، تک ساحتی و تکنسین مآبی مواجه ساخته است که نتیجه آن فراموش کردن علم و حرفه به مثابه مجموعه ای از ارزش های شخصی، میان شخصی، اجتماعی و سیاسی است. این مقاله برای پاسخ گوئی به نیازهای چندگانه و ازجمله ایجاد توازن بین کار و زندگی، فرهنگ و دانش، اصلاح برنامه های آموزشی در سطوح مختلف ازجمله آموزش عالی را برای ترکیب دو جریان آموزش عمومی با تاکید بر ارزش های انسان گرایانه و مدنی و آموزش حرفه ای با تاکید بر ارزش های شغلی را ضروری می داند. موضوع پایانی مقاله ارائه راهبردهای خاص به منظور گسترش حرفه گرایی جدید، به ویژه در رشته های علوم انسانی و با تاکید بر تقویت رابطه حرفه ها با مردم می باشد.
خلاصه ماشینی:
حرفـه گرایـی سـازمانی یـک گفتمان کنترل است که به طور فزاینده ای به وسیله مدیران در سازمان های کاری به کـار مـیرود؛ اما حرفه گرایی شغلی همان صورت تاریخیتر و سـنتیتـر حرفـه گرایـی اسـت کـه در درون گروه های حرفه ای برساخته می شود و تصـمیم گیـری تشخیصـی٢ در مـوارد پیچیـده ، اقتـدار همکارانه ٣، کنترل حرفه ای کار را در برمیگیرد و بر اساس اعتماد مراجعین و کارفرمایان به فرد حرفه ای قرار دارد.
هـدف نهـایی ایـن بخـش طـرح یـک مـدل 1- Civic professional / professionalism 2- Civic Scientists 3 -Two-track model 4- Scientist/professional activist 5- Science/profession for the people چهاروجهی حرفه گرایی است که جنبه های متناسب انواع حرفـه گرایـی را بـا همـدیگر پیونـد می دهد.
قلمروهای سیاسـت و اخـلاق هرچنـد دارای منطـق متمـایز خـود 1 -Expert knowledge/judgment 2- Communication 3-Calculation 4-New Vocationalism می باشند ولی دانشگاهیان ، کارکنان دانش و حرفه گرایان جدید می کوشند در تعامل با مدیران و دستگاه های اجرائی و از سوی دیگر از طریق تعامل و تبادل نظر با گروه های مختلف مردم برای مسائل سیاسی و اخلاقی پاسخ های معرفتی پیدا کند.
سرانجام به عنوان موضوع پایانی این مقاله ، راهبردهای زیر میتوانند بـه منظـور گسـترش حرفـه گرایی جدید در ایران ، به ویژه در رشته های علوم انسانی و با تأکید بر تقویت رابطه حرفه هـا بـا مردم ، مورد توجه قرار گیرند: - علوم انسانی عرصۀ تأمل و فراغت بشر در دنیای کنونی است و نمیتوان آن را کاملا به دنیای کسب وکار تقلیل داد.