چکیده:
موضوع مقالة حاضر مسئلة پذیرفتن فرزندخوانده، ابعاد مختلف آن و نیز تجربة زیستة خانوادههای جانبازان قطعنخاعی درباب فرزندخوانده است. موضوع فرزندخواندگی در خانوادة جانبازان زمانی معنی پیدا میکند که بسیاری از جانبازان قطعنخاعی، بهدلیل ناتوانی جسمی و جنسی، قابلیت داشتن فرزند را ندارند و بهناچار، به پذیرفتن فرزند روی میآورند. حال، سؤال این است که آنها موقعیت خود را پس از پذیرفتن فرزند و نحوة مواجهه با آن چگونه روایت میکنند. با چه دشواریهای احتمالی دراینزمینه مواجه شدهاند؟ بهنظر میرسد خانوادهها با دشواریهای مختلفی مواجه شدهاند که پیشبینیپذیر نبوده است. انتخاب روش نظریة مبنایی، بهمثابة روشی کیفی، نخست، به فهم عمیقتر موضوع میانجامد، و دوم، به بسط بیشتر مفاهیم نظری و امکان نظریهسازی دراینباره کمک میکند. سوژههای تحقیق را 20 نفر از جانبازان قطعنخاعی (اعم از قطعنخاع از کمر و قطعنخاع از گردن) در سه شهر تهران، قم و اصفهان تشکیل دادهاند. مطابق یافتهها، جانبازان در مواجهه با مشکلاتی چون تنهایی و بروز اختلافات خانوادگی ناشی از آن، بهمنظور ایجاد پیوندهای بیشتر عاطفی، مناسبترین راه را پذیرفتن فرزندخوانده تشخیص دادهاند، اما بهمرور زمان با رسیدن فرزند به سن بلوغ، بهویژه از دورة دبیرستان به بعد، خانوادهها با مسائل و دشواریهای چندوجهی مواجه شدهاند. پنهانکردن موضوع فرزندخوانده با عنوان «راز بزرگ»، مسئلة «محرم و نامحرمی»، برخورد اقوام و دوستان، موضوع تکفرزندی، موانع حقوقی، دشواریهای عرفی و عدم پذیرش جامعه «طرد یا ترحم اجتماعی» را میتوان ازجمله مسائل پذیرفتن فرزندخوانده در چنین خانوادههایی برشمرد.
خلاصه ماشینی:
مطابق یافته ها، جانبازان در مواجهه با مشکلاتی چون تنهایی و بروز اختلافات خانوادگی ناشی از آن ، به منظور ایجاد پیوندهای بیشتر عاطفی ، مناسب ترین راه را پذیرفتن فرزندخوانده تشخیص داده اند، اما به مرور زمان با رسیدن فرزند به سن بلوغ ، به ویژه از دورٔە دبیرستان به بعد، خانواده ها با مسائل و دشواری های ________________________________________________________١.
GTM 7 ـ با استناد به روایت هایی که خانواده های جانبازان ارائه داده اند، چه عوامل میانجی یا مداخله گری در تسریع یا تسهیل چنین پدیده ای دخیل اند؟ ـ جانبازان در مواجهه با دشواری های داشتن فرزندخوانده و تحمل آن ، چه راه بردهایی اتخاذ کرده اند؟ ـ پیامدها یا عواقب داشتن فرزندخوانده و تأثیر آن بر زندگی خانوادگی جانبازان چه بوده است ؟ پیشینۀ پژوهش اگرچه در تحقیقات کیفی ، وابستگی به نظریه ها و دیدگاه و حتی منابع پیشین توجیه چندانی ندارد، مرور تحقیقات قبلی می تواند چشم انداز روشن تری پیش روی محقق کیفی بگسترد.
محقق (خود به منزلۀ جانباز قطع نخاعی ) کوشیده است با هدف ورود به لایه های درونی و خصوصی ترین فضای خانوادگی ، اطلاعات ناب و بکری را استخراج کند که برای دیگران به دست آوردن این اطلاعات آسان نیست .
اگرچه خانوادٔە جانبازان قطع نخاعی را نمی توان مسئله دار به شمار آورد، این خانواده ها پتانسیل مسئله دارشدن را دارند؛ زیرا فرآیندی که جانبازان تا رسیدن به مرحلۀ ازدواج و تشکیل خانواده طی کرده اند، درنهایت ، به نوعی از خانواده منتهی شده است که می تواند مسائل و تنگناهای مختلفی داشته باشد.