چکیده:
توسعه هواپیماهای بدون سرنشین نظامی، سبب پشت سر گذاشتن توامان مرزهای جغرافیایی و حقوقی توسط دولتهای صاحب این نوع وسایل شده است به طوریکه استفاده از آنها در دو بعد ماهوی و شکلی، حقوق بینالملل بشردوستانه را با چالش روبرو ساخته است که اولی ناظر بر نحوه استفاده و دومی ناظر بر نحوه کنترل این هواپیماها میباشد. بدیهی است ظهور چالشهای ماهوی و شکلی در قبال توسعه هواپیماهای بدون سرنشین، لزوم ترجمان جدید قواعد قدیمی و تصویب قواعد جدید در زمینه حقوق بینالملل بشردوستانه را میطلبد. اگرچه اصول و قواعد حقوق بینالملل بشردوستانه پس از گذشت سالها همچنان به خوبی ابعاد مختلف فناوریهای نوین از جمله استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین نظامی را تحت پوشش قرار میدهند، اما در حال حاضر و در آینده استفاده از فناوریهای پیشرفته میتواند زمینههای سوء استفاده دولتهای دارای این فناوریها را از شکافهای موجود فراهم سازد به طوری که اصول و قواعد حقوق بینالملل بشردوستانه نتوانند به روشنی پاسخگوی آنها باشند. از این رو، ضرورت برداشتن گامهایی اساسی در زمینه ترسیم و مشخص ساختن چارچوبهای نحوه استفاده و کنترل فناوریهای نوین نظامی از جمله هواپیماهای بدون سرنشین به منظور رعایت حقوق بینالملل بشردوستانه ضروری است
خلاصه ماشینی:
para :١٩٩٦ ,ICJ)، مي توان اين سلاح هاي پرنده را در زمرة سلاح هايي به حساب آورد که استفاده از آنها در چارچوب حقوق بين الملل ذاتا غيرقانوني نيست و منعي براي بکارگيري آنها در مخاصمات مسلحانه وجود ندارد، مگر اينکه برخلاف اصول و قواعد حقوق بين الملل و حقوق بين الملل بشردوستانه باشند، همانگونه که کميتة بين المللي صليب سرخ با استناد به مادة ٣٦ پروتکل اول الحاقي ١١٩٧٧ استفاده از فناوري هاي نوين نظامي در يک مخاصمة مسلحانه را مشروط به رعايت حقوق بين الملل بشردوستانه ، بدون اشکال تلقي کرده است (٣٦ :٢٠١١ ,ICRC).
دوم آنکه بايد به اين نکته توجه کرد که شرط شمارة ٣ غير لازم به نظر مي رسد زيرا همانطور که گزارشگر سازمان ملل متحد نيز در گزارش سال ٢٠١٣ خود اشاره مي کند (٦ :٢٠١٣ ,Emmerson)، قتل هدفمند نظاميان يا غيرنظامياني که در مخاصمات مسلحانه مشارکت مستقيم دارند(شرط دوم ) توسط هواپيماهاي بدون سرنشين مسلح نه تنها از منظر حقوق بين الملل بشردوستانه بلامانع است ٢ بلکه مي تواند در راستاي رعايت اصل تفکيک تلقي شود (٦ :٢٠١٣ ,Emmerson) و درج اين شرط در اينجا از سوي پروفسور سوليس 1- Continuous combat function ٢- در خصوص مشروعيت به قتل رساندن غيرنظامياني که مشارکت مستقيم در مخاصمات مسلحانه دارند، نک : بند ٣ مادة ٥١ پروتکل اول الحاقي و بند ٣ مادة ١٣ پروتکل دوم الحاقي به کنوانسيون هاي چهارگانة ژنو، قاعدة ٦ مجموعه قواعد حقوق بين الملل بشردوستانة عرفي .