خلاصه ماشینی:
"دکتر محمد امین ریاحی صائب تبریزی* شاعر زمانهء خویش گنجینهء بیکران سخن منظوم فارسی،این دریای جاویدان اندیشه و زیبائی، تاکنون با معیارهای گونهگون مورد نقد و بررسی قرار گرفته،و از نظر سبک و موضوع اشعار به انواع مختلف تقسیم شده است.
اما اگر آثار ادبی را با این نظر کلی بسنجیم که هر شاعری شعر خود را برای چه کسان یا چه گروههائی میسرود،و در رسانیدن پیام خود به ذهن مردم مورد نظر تا چه اندازه توفیق مییافت،میتوان شعر فارسی را به سه دورهء اصلی و کلی تقسیم کرد: نخستین شاعران فارسیگوی از محمد بن وصیف سگزی که نخستین قصیده فارسی را در مدح یعقوب لیث سرود تا مدحتگران دورههای بعد شعر خود را خطاب به امرا و حکام و صدور و رجال و اکابر عصر،و در مدح آنان یا طلب حاجات از آنان و موضوعات مشابه میسرودند.
مؤید آسانپسندی و آسانپذیری شاعر نام بردن اوست از شاعران متوسط در شعر خود،و انتخاب ابیات آنان در بیاض خود(5)که اگر از نظر اخلاقی ستودنی است اما در تحلیل شیوهء کار او،حاکی از این معنی است که شاعر به رمز مشکل پسندی و به جوئی،و تأمل و تفکر برای آفرینش بهترین،که برای هر هنرمندی لازمترین شرطهاست عنایت نداشته است.
اینک رقم نسخهء استانبول میرساند که شاعر در 1086 زنده بوده،و نوشتهء نحیفی و ملیحا(مجلهء وحید سال پنجم:33)مؤید این است که سنگ قبر مورخ جمادی الاولی 1087 به خط میر محمد صالح از همان دوره بر سر مزار نصب بوده و تاریخ قطعی وفات سازگار نیست."