چکیده:
بر اساس شواهد تاریخی» پیشرفت هر کشوری متکی بر رونق تولید و صنعت است. جوامعی
که در این زمینهها رشد مییابند امکانات و شرایط مناسبی را برای صنعتگران» تجار و
نیروهای کار خود فراهم میکنند. در دوره سلجوفیان متناسب با مواد خام طبیعی, دامی و
فلزی که به فراوانی قابل دسترس بودء صنایع مختلفی چون سفالکاری» قالیبافی, بافندگی و
فلزکاری رواج پیدا کرد. به دنبال این رونق کارگاههای مختلفی در خانهها و بازارها تاسیس
شد. رشد اقتصادی در پی رشد صنعت و بازرگانی و سپس کشاورزی حاصل شد. این مقاله
سعی دارد به اقتصاد و صنعت و همچنین به مقوله کارگاهها در جامعه سلجوقی بپردازد.
نگارند با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع در دسترس به این مهم خواهد
پرداخت.
خلاصه ماشینی:
Key words: Seljuk, industry, workshop, carpet weaving, metalworking.
چنین به نظر میرسد که چون کارها به صورت دستی آن هم بیشتر در خانه ها انجام میشد و مکان مشخصی برای تولید کالا وجود نداشته است، این واژه برای آن دوران کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
به عبارت دیگر اگر ما کارگاه را به معنای امروزی آن یک مکان خاص برای تولید کالا که محل کار کارگران بسیاری است در نظر بگیریم و چون در دوره سلجوقیان این امر یک پدیده نابههنگام بوده پس عنوان شدن واژه کارگاه یا کارخانه در آن دوران، دور از انتظار خواهد بود.
سلجوقیان به علت معیشت دامداریشان و طبیعتا مواد پشمی که از گوسفندان بدست میآوردند باعث می شد محصولات پارچهای تولید بیشتری داشته باشد و به مراتب کارگاه های پارچه بافی ، قالیبافی در این دوره بیشتر بود.
با توجه به شیوهی معیشت مبتنی بر دامپروری مسلم است که در دوره سلاجقه تولیدات دامی (گوشت و لبن) و نیز صنایع متکی به پوست چارپایان و صنایع که ماده اصلی مورد استفاده آنها پشم و مو بود چون فرش، گلیم، پرده، پارچه و بلوز بافی رواج پیدا کند (فروزانی، 1393، 417 ؛ حسنین ، 1389 ، 163).
در اطراف یکایک اشیاء برنزی که در دوره ی سلجوقی در هرات ساخته میشد حاشیههای افقی همراه با کتیبههایی دیده میشود که اشکالی چون اسب سواران، رقاصان، خنیاگران و بازیگران بر روی آنها قلمزنی شده است ( کونل، 1355، 88 - 89 ).
کیانی، محمد یوسف (1374)، تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی، تهران، سمت.