چکیده:
سرزمین باستانی هند با ویژگی های منحصر بفرد و تنوع جغرافیایی و نژادی خود، گهواره یکی از کهنترین تمدنهای جهان باستان بوده که نقش مهمی در تاریخ فرهنگ بشریت ایفا کرده است. این تمدن در طول تاریخ همواره رابطه یی بسیار نزدیک و تنگاتنگ با تمدن باشکوه غربی خود یعنی ایران داشته و بدون شک تمدن و فرهنگ ایرانی، پررنگترین نقش را در شکلگیری تمدن هند داشته است. این ارتباط و تبادلات هنری و فرهنگی به اندازه یی است که اگر پژوهشگری با فرهنگ و هنر ایرانی آشنا نباشد، قادر به مطالعه دقیق و جامع فرهنگ و هنر هندوستان نخواهد بود. پس از مهاجرت آریائی ها و ظهور مکتب هندوئیسم در هند و زرتشتی گری در ایران، شاهد شباهت های بسیار زیادی در آئین های باستانی دو کشور و متون مقدس اوستایی و وداها هستیم. در حوزه هنر و معماری نیز در سلسله مائوری 2 هندوستان، شاهد تکرار الگوهای معماری و نقوش هنری و مفاهیم بکار رفته در معماری هخامنشی هستیم. در کنار این تاثیرات معماری، رایج شدن سبک کتیب هنگاری بر روی صخره ها و ستون ها در هندوستان توسط آشوکا، بنوعی تداعی کننده این سنت در فرهنگ هخامنشی است؛ چنانکه می توان گفت نوع ستون ها و سبک معماری ایجاد شده در هندوستان طی قرون سوم و چهارم پیش از میلاد کاملا متاثر از هنر و معماری هخامنشیان است.
خلاصه ماشینی:
با عنايت به اين موضوع که شمال و غرب هندوستان بعنوان بيستمين ساتراپ هخامنشيان شناخته شده و همچنين با آناليز و تجزيه و تحليل روشهاي بکار رفته در طراحي و اجراي ستونهاي مائوري، ميتوان اين موضوع را استنتاج کرد که هنر و معماري مائوري در حقيقت تداومبخش هنر و معماري هخامنشي بوده و پس از حملة اسکندر به ايران، گروهي از هنرمندان ايراني با مهاجرت به هندوستان، زمينهساز رواج اين سبک هنر و معماري در دربار مائوريان شدهاند.
در همين عصر و مقارن با سدة ششم پيش از ميلاد است که بخشهايي از شمال هندوستان توسط امپراتوري هخامنشي تصرف شده (Waters,2014:35) و مردم اين کشور شاهد ساخته شدن مجموعههاي باشکوهي چون پاسارگارد و تختجمشيد در ايران بودند، زيرا شمال هندوستان نيز در کنار مناطق وسيعي از جهان آن روزگار مانند آسياي صغير، شمال آفريقا، بينالنهرين و ....
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکلگيري معماري هندو هخامنشي در هندوستان هنگامي که ديگر ملل باستاني از سنگ بعنوان يک عنصر مهم در معماري استفاده میکردند و آثار باشکوهي پدید ميآوردند، آشوکا نيز به اين موضوع علاقمند شد (Roy,1997) و در دورة حکومت خود آثار متعددي از جمله ستونهاي سنگي مختلفي در بخشهاي گوناگون هندوستان ساخت که برخي از آنها داراي کتيبه بود و تعدادي از اين ستونها تا پنجاه فوت ارتفاع داشت و بر فرازشان سرستونهايي باشکوه قرار داشت (Mookerji, 1962:86).