چکیده:
زبان فارسی تنها زبان مهم خانواده ایرانی زبانهاست و در عین حال در کنار زبان عربی و ترکی، یکی از زبانهای مهم و گسترده تمدن اسلامی است که از قلمرو خود بیرون آمده و تبدیل به یک زبان جهانی شده است. ایرانیان، مردمان افغانستان و تاجیکستان و بسیاری از ساکنان مناطق سمرقند و بخارا در ازبکستان، بخشهایی از قفقاز، هندوستان و پاکستان، بحرین، عراق، تنها از راه زبان فارسی میتوانند به هم نزدیک شده و ارتباط برقرار کنند. از اینرو زبان فارسی دو نقش «وراقومی » و «ورادینی » دارد که نشانگر اهمیت آن در جهان کنونی است. آفرینش های ادبی و خلاقیتهای نویسندگی زیادی در سراسر جهان جریان دارد که متاثر از زبان فارسی، خلق میشود. در همین حال زبان فارسی، زبان علم و دستیابی به علم برای بسیاری کشورها و گروه های قومی متعدد در منطقه است. این زبان دارای ظرفیت هایی ارزشمند و کاربردیی است که میتواند در همگرایی بین کشورهای حوزه نوروز بعنوان ابزار کارآمد برای دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بکار گرفته شود. در نوشتار حاضر با روش توصیفی و میدانی، چگونگی گسترش و حضور زبان فارسی در قلمرو جغرافیایی یاد شده بررسی و راهکارهایی برای حضور موثرتر در عرصه جهانی ارائه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
زبان فارسي و کابرد آن در همگرايي منطقهیي در جهان ايراني بهرام اميراحمديان چکيده زبان فارسي تنها زبان مهم خانواده ايرانيزبانهاست و در عين حال در کنار زبان عربي و ترکي، يکي از زبانهاي مهم و گستردة تمدن اسلامي است که از قلمرو خود بيرون آمده و تبديل به يک زبان جهاني شده است.
فضاي بروني، از دست رفتن سرزمينهاي ايران در دورة قاجاريه و تسلّط روسها بر منطقة قفقاز و آسياي مرکزي و سياست حيرتآوري است که کمونيستها براي از بين بردن حوزة زبان فارسي بکار بردند و تقسيمبندي عجيب و غريب ميان ازبکستان و تاجيکستان است که بر اثر آن، مراکز بزرگ زبان فارسي يعني سمرقند و بخارا را خارج از حوزه تاجيکستان قرار داد.
در سراسر حوزه تمدني و فرهنگي ايراني بويژه در بين ملل ترک مسير جاده ابريشم در ترکستان روس و ترکستان چين، برخي از اصطلاحات مربوط به «نماز» فارسي است و اين گوياي آن است که در آغاز در مسير جادة ابريشم بازرگانان و مسافران ايراني که در اين راه سفر میکردند، از واژگان فارسي براي نماز بهره ميگرفتند و این بهرهگیري تا امروز به يادگار مانده است: به زبان فارسي معاصر در زبانهاي محلي (ترکي و ايراني) نماز صبح بامداد نماز ظهر پيشين نماز عصر عصر يا پسين نماز مغرب شام نماز عشاء خفتن وضو دستاب يا دستنماز مصلي نمازگاه قلمروهاي زبان فارسي در جهان ايراني قلمروهاي عمدة زبان فارسي را ميتوان به شرح زير بيان کرد: آسياي مرکزي (يا ماوراءالنهر)، افغانستان، شبه قاره هند، آسياي صغير (ارمنستان و ترکيه)، سين کيانگ (يا ترکستان چين)، قفقاز، شرق آفريقا.