چکیده:
شیوهء تأمین منابع کتابخانهها،با توجه به حجم رو به افزایش انتشارات و بالا رفتن قیمتها(به ویژه هزینههای منابع الکترونیکی)،در پنجاه سال گذشته تحولاتی-از خرید منفرد یک کتابخانه گرفته تا خریدهای جمعی میان کتابخانههای چند کشور از طریق کنسرسیومها-را پشتسر گذاشته است.کتابخانههای ایران با اندکی فاصلهء زمانی با این تحولات درگیر شدهاند و برای رسیدن به سازوکاری جمعی تا تأسیس کنسرسیوم،تجربههایی را پشتسر گذاشتهاند که مقالهء حاضر مروری بر این تجربهها از سال 8631 تا 5831 و از دو مجرای خریدهای جمعی و تأمین مدرک است.این سیر،از حرکتی درون دانشگاهی آغاز و با تجمیع مذاکرات خرید بین دانشگاهی برای مجلات چاپی کار خود را ادامه داده است.علاوه بر آن،حرکتهایی در حوزهء تأمین مدرک از جمله:طرح استفاده همزمان از منابع،طرح تکثیر،طرح تأمین و بنیاد ملی اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته است،که در این میان از طرح تأمین به واسطهء همزمان شدن با آغاز خرید منابع«برخط»به منزلهء مقدمهای بر تشکیل کنسرسیوم یاد شده است.مقاله تلاش دارد با شناخت مشکلات قبلی،پیشنهاداتی برای انسجام بیشتر کنسرسیوم و حرکتهای آینده ارائه نماید.
خلاصه ماشینی:
"و با تجمیع مذاکرات خرید بین دانشگاهی برای مجلات چاپی کار خود
بودجهء هزینه شده برای مجلات تغییر یافته(انجمن کتابخانههای پژوهشی8،5002)که تأثیر گران شدن خدمات الکترونیکی و اضافه شدن هزینههای دسترسی و استفاده
(6002)تعداد مجلات خارجی دانشگاه تهران از 5453 عنوان در سال 5991،به
کار خرید جمعی نیز آغاز راه با توقف روبهرو گردید؛با این همه در سال /4731
1. صورت مجلات مورد نیاز خود را حداکثر تا نیمهء شهریور 57 برای دانشگاه ارسال
چنانکه ملاحظه میشود طرح برای تأمین مقالات مورد نیاز به هیئت دولت رفت و
در سال7731،دفتر جز 2 میلیون دلار که در ابتدای سال توزیع شد نتوانست هیچگونه ارزی برای دانشگاه تأمین نماید(گزارش دفتر،8731).
پاسخ همان بود که وزارت فقط قادر است ارز تأمین نماید و محلی برای اجرا و
در این دستورالعمل بود که برای نخستین بار نام«طرح تأمین مقالات(مدرک)عملی»
درجهء اول،ارز طرح تأمین برای تکرار خرید سال قبل را تأمین کرد و باقیماندهء ارز
739 عنوان غیر تکراری از طریق طرح تأمین در سال 9731 در کشور خریداری شده
3. کتابخانههای دانشگاه تهران بازهم بزرگترین معترضان این طرح بودند(نیاسری،
مدرک»،از سوی دانشگاه تهران(طرح مرکز ملی،0831)به وزارت علوم ارائه شد که در آن با
دانشگاه تهران،اعلام آمادگی و خواستار تأیید طرح و تأمین منابع ارزی لازم برای این کار
بودند و این جمع برای خرید 1002 نیز تغییراتی داشت.
در این نشست،گزارش طرح تأمین و گزارش شکلگیری اتحادیه(که همان کنسرسیوم بود
پژوهشی دانشگاهها و پژوهشگاهها لازم است از ابتدای هر سال بودجه تأمین منابع خود
دانشگاه از کل بودجه تخصیص داده شده(این امر بسیار لازم است)،برای خرید منابع در"