چکیده:
به دلیل رواج انواع سبک های شعری جدید، سروده های اغلب شاعران جوان، سرشار از
نوآوری های ادبی و درآمیختگی هنرهای مختلف با ادبیات است. گونه های متنوع از شعر
داستانی، شعر روایی، شعرگرافی یا شعر نمایشی و سینمایی، تحت تاثیر دیگر هنرها به وجود
آمده و کم کم جایگاه خود را یافته اند. شعر نمایشی که محور مطالعه ی ما در این پژوهش است،
با بهره گیری از عناصر و تکنیک های نمایشی شکل گرفته و به تصویرگری می پردازد. چنین
شیوه ای در شعر،بسترساز برخورد نمادین با عناصر مختلف طبیعت، جامعه و... است. سیدمهدی
موسوی نیز یکی از شاعرانی است که از این روش ها در شعر خود بهره برده است. ازاین رو، در
این پژوهش، از طریق مطالعات کتابخانه ای، فیش برداری و بررسی مستقیم آثار، سعی شده
است که سروده های سیدمهدی موسوی، از نظر میزان تلفیق با هنر نمایش، و حضور عناصر
نمایشی (متن، گفتگو، نوع روایت، نور، صدا و...) در آن مورد بررسی قرار گیرد. این عناصر،
صورت گسترشیافته و بهروزشده ی عناصر تراژدی در کتاب «فن شعر» ارسطو به حساب
میآید.
تمرکز بر عنصر روایت و کارکردهای شخصیت پردازی، موجب برجستگی جنبه های نمایشی در
سروده های موسوی شده است. دیالوگ، مونولوگ، دستورالعمل صحنه و واژگان بصری موجود
در صحنه ها، از دیگر عناصر نمایشی پرکاربرد در شعر موسوی است.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو، در این پژوهش، از طریق مطالعات کتابخانهای، فیشبرداری و بررسی مستقیم آثار، سعی شده است که سرودههای سیدمهدی موسوی، از نظر میزان تلفیق با هنر نمایش، و حضور عناصر نمایشی (متن، گفتگو، نوع روایت، نور، صدا و...
توجه به این نکته برای درک آنچه ما جنبههای نمایشی ادبیات مینامیم، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا بهمحض اینکه تماس و ارتباط مخاطب با اثر ادبی از طریقی بهجز نوشتار برقرار شود، در همان لحظه از حوزهی ادبیات پا فراتر گذاشته شده است.
(اسلین،1382: 63) بعدها در بررسی نمایش بهعنوان یک علم و هنر مدرن، این عناصر گسترشیافته و شاخهها و زیر مجموعههای بیشتری را شامل شد که در ادامه توضیح مختصری از آنها ارائه میشود.
» (میرصادقی، 1376: 385) زاویهی دید در شعر مورد بحث، از نوع عینی و نمایشی است که شخصیت پسر روایت، حالات ظاهری و اعمال دیگر شخصیتها را بیان میکند.
گفتگو: گفتگو در این صحنهها به شکل کنارگویی و روایت مطرح است و در انتها با مخاطب قرار دادن «تو» که هم میتواند من راوی باشد و هم مخاطب شعر، بیتهای پایانی تکگویی شاعر نیز بهحساب میآید.
عناصر نمایشی متن: زاویهی دید و روایت: زاویهی دید راوی در این شعر دانای کل است که به شرح اعمال و رفتار و درونیات شخصیتها میپردازد.
عناصر نمایشی متن: پرنقشترین عنصر این بخش در شعر موسوی عنصر روایت است.
از آنجاییکه سلطهی متن در شعر نمایشی بالاست، روایت و دستورالعمل صحنه، جلوهی بیشتری از بقیهی عناصر دارند؛ روایت اغلب از طریق تکگویی و به شیوهی غیرخطی است که در آن، شاعر از تصویرگری حالتها و صحنهها برای این منظور کمک میگیرد.