چکیده:
سیل ویرانگر و مخرّب است و در حوزههای شهری خسارات زیانباری بههمراه می آورد. تابآوری دربرابر آسیبپذیری بیشتر بر جنبه های مثبت تأکید دارد و امروزه دولتها میکوشند با ارتقاء تابآوری درمقابل بلایای طبیعی، زندگی را در مناطق دارای خطر بهبود بخشند. هدف پژوهش حاضر سنجش واکنش مدیران شهری جیرفت در رویارویی با مخاطرة محیطی سیل با تأکید بر تابآوری است. برای گردآوری اطّلاعات از روشهای کتابخانهای (کتابها، مقالات، اسناد، اینترنت و غیره) و میدانی استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش شامل مدیران شهری ساکن در شهر جیرفت است که بیست نفر بهطور تصادفی با استفاده از تکنیک دلفی بهمنزلة حجم نمونه انتخاب شدهاند برای تجزیه و تحلیل دادهها، از آزمونهای آماری تی تکنمونهای و رگرسیون گامبهگام و همچنین بهمنظور اولویّتبندی و ضریب اهمّیّت معیارها از تکنیک دیمتل و بهترین و بدترین روش، استفاده شده است. نتایج حاصل از تی تکنمونهای در راستای سنجش واکنش مدیریت شهری جیرفت دربرابر سیلاب نشان میدهد بین حدّ مبنا (3) و مقدار محاسبهشده (17/3) اختلاف معنیداری وجود ندارد. نتایج رگرسیون گامبهگام بیانگر آن است که شاخص نهادی - مدیریتی با مقدار 347/0، بیشترین تأثیر و شاخص کالبدی - محیطی با مقدار 302/0 کمترین تأثیر را بر مدیریت تابآوری شهر جیرفت دربرابر سیلاب دارد. نتایج تکنیک دیمتل نشان میدهد از میان شاخصهای مؤثّر بر تابآوری شهر جیرفت دربرابر سیلاب، شاخص اجتماعی با مقدار 385/43 بیشترین تعامل و شاخص نهادی - مدیریتی با مقدار 352/43 کمترین تعامل، شاخص اجتماعی با مقدار 474/1 مؤثّرترین عامل و شاخص اقتصادی با مقدار 008/1- تأثیرپذیرترین عامل هستند. نتایج تکنیک بهترین و بدترین روش، نشاندهندۀ آن است که شاخص اجتماعی با ارزش 258/0 در رتبة اوّل، شاخص نهادی - مدیریتی با ارزش 252/0 در رتبة دوّم، شاخص کالبدی - محیطی با ارزش 245/0 در رتبة سوّم و درنهایت شاخص اقتصادی با ارزش 244/0 در رتبة چهارم قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
1- DEMATEL 2- MATLAB 3- LINGO 4- Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 5- Best-Worst-Method (BWM) 6- Holling 7- Timmerman 8- Norris 9- Bruneau 10- Cutter 11- Kafle Kanta 12- Gaillard جدول ١.
نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای در شاخص نهادی - مدیریتی در راستای تاب آوری شهر جیرفت در برابر سیلاب {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتایج حاصل از تی تک نمونه ای در راسـتای سـنجش تـاب آوری شـهر جیرفـت دربرابـر بحـران سـیلاب در شاخص نهادی - مدیریتی در جامعۀ نمونه نشان میدهد که بین حد مبنا (٣) و مقـدار محاسـبه شـده (٣/٢٠) اختلاف معنیداری (١٤٦/ = sig) وجود دارد.
با توجه به محاسبات انجام شده بر روی هریک از گویه هـای شـاخص اجتمـاعی مـدیران شـهری در هنگـام رویارویی با سیلاب در شهر جیرفت مشخص شـد کـه دو گویـه از میـان شـش گویـۀ مـورد بررسـی شـاخص اجتماعی با احتمال ٩٥% دارای سطح معنیداری کمتر از ٠/٠٥ بوده و عملکرد آن ها در ایجاد تاب آوری شهری در برابر بلایای طبیعی سیل مورد پذیرش قرار گرفت (جدول ٤).
نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای در شاخص های تاب آوری مدیریت شهری دربرابر بلایای طبیعی سیلاب در شهر جیرفت {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٢.
ماتریس تأثیر و تعامل شاخص های مؤثر بر مدیریت تاب آوری شهر جیرفت دربرابر سیلاب {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٣.