چکیده:
بنیادگرایی یهودی به عنوان گونهای از انواع بنیادگرایی دینی در عین داشتن مشابهت با دیگر انواعِ بنیادگرایی، مقومات خاص خود را دارد. تفاسیر متفاوت از منابع دینی و تاریخی موجب شکلگیری نحلههای مختلفی از بنیادگرایی یهودی شده که اگر بخواهیم شاخصی برای دستهبندی این گونهها ارائه دهیم بهترین شاخص توجه به اصل "تبعید" یا "بازگشت" است. از منظر بنیادگرایان این که در دوران تبعید به سر میبریم یا دوران بازگشت، احکام و مقتضیات خاص خود را دارد و برهمین اساس سه گونهی اصلی بنیادگرایی قابل ذکر است: بنیادگرایی منفعل، بنیادگرایی عملگرا و بنیادگرایان موعودباور. بنیادگرایان یهودی در عین تقسیم به نحلهها و گروههای مختلف، اهداف غایی یکسانی دارند و تفاوت گونههای یادشده، از حیث ابزار، روش و تشخیص ظرف زمانی و مکانی است. البته علاوه بر مولفههای درون دینی، همسویی یا مخالفت با جریانات سیاسی، نقشآفرینی سیاستهای رژیم صهیونیستی و نیز توجه به اتخاذ مواضع عملگرایانه برخی از این گروهها به خوبی میتواندستهبندیها و چرایی برخی مواضع را در انواعِ مختلف بنیادگرایی تبیین کند.
خلاصه ماشینی:
از جمله ویژگی های این اثر واکاوی دقیق و انتقادی بنیادگرایی یهودی در جامعه اسرائیل (و به طور خاص جریانهای حاردیم ، گوش آمونیم ، حزب ملی مذهبی ) است ، اما با این وجود برخی داده ها و اطلاعات آن با توجه تاریخ تألیف کتاب (٢٠٠٤) و نیز ناپایداری سیاسی و اجتماعی اسرائیل به روز نیست .
برهمین اساس تلاش شده است تا ضمن معرفی گونه های مختلف بنیادگرایی یهودی ، شواهدی را در جهت روشن کردن این فرضیه ارائه کرد که : نحله های مختلف بنیادگرایی متأثر از مولفه های درون دینی (تفسیر منابع مقدس و تشخیص ظرف زمانی و مکانی ) و مولفه های برون دینی (تأثیرات سیاسی ، اجتماعی و ساختاری رژیم صهیونیستی ) شکل گرفته اند و مباحث نظری و عینی به صورت توأمان در شکل گیری و تحولات این انواع نقش داشته اند.
به نظر می رسد با توجه به تنوعات درونی بنیادگرایی (مثلا در بنیادگرایی اسلامی ، مسیحی یا یهودی ، شاهد گرایش های مختلف هستیم ) استفاده از روش تحلیل گفتمان در عرصه درونی بنیادگرایی به واکاوی مفهومی ، کمک بیشتری کند و می توان به توضیح این مطلب کمک کرد که در هر جریان بنیادگرا مفاهیم اساسی چگونه (و چرا) شکل گرفته است و چه تأثیر و تأثر متقابلی میان گفتمان (بنیادگرایی یهودی ) وزمینه (ساختار سیاسی اجتماعی اسرائیل ) وجود دارد.
بنیادگرایی یهودی در ارتباط با بحث ظهور منجی رویکردی بسیار عملگرا دارد و به خصوص پس از تشکیل رژیم اسرائیل بیش از آن که بر منابع دینی تأکید کند نگاهی عمدتا قومی و سیاسی -اجتماعی داشته است .